Ketoembar (korianderzaad)

koriander-zaad (ketoembar)Hoe heet het?
Koriander, korianderzaad, ketoembar, ketumbar, coander, wantsenkruid, duizelzaad, coriander / coriandi seeds (Eng.), pak chi / ผักชี (Thailand), hạt giống rau mùi (Vietnam), dhania (India).

Wat is het?
Ketoembar is het zaad van de koriander plant. In het Nederlands is het niet altijd duidelijk of men met koriander het zaad of het blad bedoeld. De Amerikanen hebben dat beter geregeld, die zeggen coriander tegen het zaad en cilantro tegen de blaadjes. Gelukkig kun je uit een recept vaak wel opmaken wat bedoeld wordt. Smaakt anders dan verse koriander, warmer, kruidiger, minder zepig.

Hoe te gebruiken?
Hele zaden kun je eerst licht roosteren in een droge koekenpan en daarna kneuzen of fijnmalen. Er is ook gemalen koriander te koop, maar die loopt snel terug in kwaliteit. Wordt gebruikt in allerhande curries en boemboes in vele Aziatische keukens.

Tips, weetjes & recepten

  • Er bestaan een paar variëteiten. Korianderzaad in India is bijvoorbeeld vaak iets groter, bleker en milder van smaak dan die wij kennen. (foto).
  • Recept: Geroosterde groenten met tabil (kruidige oliedressing met oa koriander, karwij en komijn.
  • Lees ook de post over gewone, verse koriander en die over
    mexicaanse koriander.

Andere posts met/over koriander:

Verse kruiden: Koriander Culantro / Mexicaanse Koriander Tijgersalade

Wat is er te koop? (klik hier)

Zwarte komijn (kala jeera)

Black CuminHoe heet het?
Zwarte komijn, black cumin, Kashmiri cumin, kala jira, kala jeera, Bunium persicum (L).

Wat is het?
Zwarte komijn is feitelijk geen zaadje, maar een gedroogde vruchtje. Vooral bekend in Iran, Afghanistan, Pakistan en het Noorden van India. Hoewel “gewone komijn” van zichzelf al heerlijk ruikt, ruikt zwarte komijn een beetje raar. Aards en muf, als een gefermenteerde, zwarte theesoort. Maar meegebakken in gerechten komt er een lekkere, nootachtige smaak/geur vrij.

Hoe te gebruiken?
Maakt (vaak) onderdeel uit van Indiase garam masala. Meefruiten aan het begin van het kookproces.  Zoals andere gedroogde kruiden koel en droog behoorlijk lang te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Fenegriek (zaad)

Fenegriek zaadHoe heet het?
Fenegriek, fenegriekzaad, foenegriek, Grieks hooi, bokshoornklaver, fenugreek (GB), trigonella foenum-graecum (L), hú lú bā / 胡芦巴 (China), cỏ ca ri / hồ lô ba (Vietnam), Luk sat / ลูกซัด (Thailand), kelabat (Indonesië), methi (India).

Wat is het?
Fenegriek is een plant uit de enorme vlinderbloemenfamilie. Komt van oorsprong uit Mesopotamië en verspreidde zich van daaruit naar links (Middellandse zee) en naar rechts (Azië) de wereld over. Wij kennen in Nederland voornamelijk het gelige, hoekige zaadje, maar het blad is ook lekker (daarover lees je: hier). De zaadjes hebben een heerlijk kruidige, warme, kerrie-achtige geur. Het is dan ook een belangrijk ingrediënt in veel kerrie-mengsels.

Hoe te gebruiken?
Fenegriekzaad wordt gebruikt in ingelegde groenten, chutneys, kerrie mengsels en currypasta’s. Even roosteren haalt de bittere smaak eraf. Geweekte zaadjes zijn lekker door een salade. Fenegriek kun je ook laten kiemen of spruiten, net als taugé, op een vochtig schaaltje in het donker. Alleen werd het in even afgeraden toen men vermoedde dat er met EHEC-bacterie vervuilde zaden (uit Egypte) op de markt waren. Feneriekzaad kun je in een koffiemolen ook vermalen tot fenegriekpoeder. De zaadjes zijn luchtdicht nog jaren te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Simpel, lekker recept van Madhur Jaffrey: Lamscurry Madras.
  • Tip: roer wat zachte geitenkaas met een theelepeltje geroosterde, gemalen fenegriek door gekookte spinazie. Ook lekker: laat wat fenegriekzaadjes in tot 60°C verwarmde olie trekken. Combineert goed met vis en schaaldieren.
  • Fenegriek is erg lekker in kaas, dus als je ergens fenegriek kaas tegenkomt moet je beslist proeven en kopen. De fenegriek wordt dan zoeter, lijkt een beetje op stukjes walnoot, maar lekkerder.
  • In de Joodse keuken gebruikt men fenegriekpoeder om een soort gelei van te maken. Het poeder wordt een nacht geweekt in water, daarna afgegoten en de gelei opgeklopt met vers water tot een romige, schuimige saus: hilbeh.

Wat is er te koop? (klik hier)

Naruto maki (Japanse “draaikolk” surimi)

naruto, spiraal surimiHoe heet het?
Naruto maki / 鳴門巻き/ なると巻き, naruto / ナルト / なると, Japanese fishcake, gestoomde viscake, steamed fish cake.

Wat is het?
Naruto maki is een speciaal soort kamaboko. Kamaboko zijn die vrolijk gekleurde (vaak knalroze) halve boomstammetjes die eruit zien als marsepein maar gemaakt zijn van vispasta. (klik: foto’s op google) Een soort surimi dus, maar homogener van structuur. Je hebt ze ook in de vorm van grappige beestjes, maar narutomaki is die met de karakteristieke roze spiraal in het midden, vernoemd naar de talrijke, woeste draaikolken in de smalle Straat van Naruto. De smaak valt een beetje tegen, ze zijn vooral voor de leuk.

Hoe te gebruiken?
Kamaboko en dus ook naruto-maki zijn al gaargestoomd. Je kunt het dus koud eten of pas op het laatste moment toevoegen aan je kom ramen (noodle soup). Deze staaf narutomaki kwam uit de diepvries, je kunt er redelijk makkelijk bevroren plakjes vanaf snijden en de rest weer terug in de vriezer doen. Daarin nog maanden/jaren te bewaren.

ramen noodle soup met narutoTips, weetjes & recepten

  • Lees meer over de kamaboko in het algemeen: Kamaboko (wiki)
  • Mijn receptversie van: ramen (Japanse noedelsoep)



Wat is er te koop? (klik hier)

Jasmijnrijst of pandanrijst

Thai Fragrant RiceHoe heet het?
Jasmijnrijst, pandanrijst, Thai fragrant rice, jasmine rice, kao hom mali / ข้าวหอมมะลิ (Thailand), tàiguó xiāngmǐ / 泰国香米 (China).

Wat is het?
Jasmijnrijst is een langkorrelige rijstsoort, oorspronkelijk uit Thailand. Heeft een heerlijke nootachtige geur en smaak die ook een beetje aan pandan doet denken, vandaar dat de rijst in Nederland ook pandanrijst wordt genoemd. Maar let op, omdat deze rijst zo gewild is zijn er handelaren die andere, uiteraard goedkopere rijstsoorten parfumeren met pandan om als pandanrijst te verkopen.

Hoe te gebruiken?
Wassen in een zeef tot het spoelwater helder blijft. Dan stomen of koken in de verhouding 1 kopje rijst op 1,5 kopje water en een snufje zout. Zodra het kookt het vuur zachtjes zetten en zodra er putjes in vallen op een warmhoudplaatje zetten. Of natuurlijk gewoon een rijstkoker kopen. Dan heb je er geen omkijken meer naar en altijd perfecte rijst. Afgesloten, en droog nog jaar of twee houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

  • Welke is het lekkerste? Bovenstaande 2 merken zijn favoriet, maar ook in de supermarkt is jasmijnrijst te koop die net zo lekker kan zijn, maar dan niet als ze in een kartonnen doosje zit, want dat komt de smaak echt niet ten goede.
  • Om er zekerder van te zijn dat je ook echt jasmijnrijst koopt en niet geparfumeerde goedkopere rijst zouden ook de andere namen op het etiket moeten staan, zoals jasmijnrijst of kao hom mali.
  • Lees ook de post over die andere langkorrelrijst: basmati

Wat is er te koop? (klik hier)

Basmati Rijst

basmati rijstHoe heet het?
Basmati rijst, letterlijk vertaald “de geurige” of “de zachte” rijst.

Wat is het?
Basmati rijst is een langkorrelige rijstsoort uit India en Pakistan. Qua eigenschappen redelijk vergelijkbaar met pandan rijst, maar dunner, langer en droger. Dus mensen die van een “mooie, droge korrel” houden, die zullen dit een fijne rijst vinden.

Hoe te gebruiken?
Reken ongeveer 100 gram ongekookte rijst per persoon of 25 gram meer/minder voor grote/kleine eters. Was de rijst tot het spoelwater helder blijft. Doe de gewassen rijst met een snufje zout in een pan in de verhouding 1 kopje (droge) rijst op 2 kopjes water. Zodra het water kookt zet je het vuur laag en laat het pruttelen. Zodra er putjes in de rijst vallen zet je de pan op een warmhoudplaatje. Of volg de gebruiksaanwijzing op de verpakking. Je kunt ook een rijstkoker gebruiken, dan heb je er geen omkijken naar en altijd perfecte rijst. Rauwe rijst is afgesloten en droog nog een jaar of twee houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

  • Basmati rijst is de rijst voor een Indiase maaltijd, maar voor een Chinese, Indonesische of Thaise maaltijd gebruik je liever pandan rijst (ook wel jasmijnrijst genoemd).
  • Klik voor een overzicht: alle rijstsoorten op een rijtje
  • Er bestaat ook zilvervlies basmati rijst.

Wat is er te koop? (klik hier)

Mizuna (Japanse sla)

MizunaHoe heet het?
Mizuna / 水菜 (Japan), xiu cai / shuǐ cài / 水菜 (China), Japanese mustard, Japanese greens, kyona, potherb mustard, California peppergrass, spider mustard, Brassica rapa, nipposinica (of soms Brassica juncea var. japonica).

Wat is het?
Mizuna is het Japanse zusje van ons raapsteeltje. Beide hebben een mild peperige smaak. Soms zelfs zo mild dat je geen peper meer proeft, alleen een zacht blaadje sla. Qua vorm lijkt het een beetje op rucola, maar rucola is taaier en pittiger. Mizuna blad kan ook dunner en spitser zijn, meer richting de vorm van matig krullende krulandijvie. Er bestaat naast de groene mizuna ook een rode variant.

Hoe te gebruiken?
Als hippe sla, eventueel gemengd met andere jonge slasoorten (mesclun). Als garnering of kruid. Maar traditioneel in Japan gaat mizuna op het laatste moment in de soep, stoofpot of hotpot. Je kunt de blaadjes eventueel in iets kleinere stukken snijden. In de ijskast bewaren, maar niet te lang, versnot snel.

Tips, weetjes & recepten

  • Ik heb Mizuna nog niet gesignaleerd in de Aziatische supermarkten, alleen bij de groothandel en beter gesorteerde groenteboeren. Gelukkig is mizuna heel makkelijk in potten te kweken: “het groeit als kool”. Zaadjes bestellen bij: Vreeken.
  • Mizuna kun je gerust vervangen door raapsteeltjes. Beter niet door rucola. Dat kan natuurlijk wel, maar het resultaat wordt heel anders. Vervang het dan liever door een willekeurig andere milde slasoort.

Wat is er te koop? (klik hier)

Cha Siu Bao (Chinese bun met varkensvlees)

cha siu baoHoe heet het?
Cha siu bao, char siu bao, cha sieuw pau, char sieuw bao, chā shāo bāo / 叉烧包, barbecue pork buns, Chinees broodje met varkensvlees.

Wat is het?
Cha siu bao is een Chinees wit broodbolletje, gevuld met een zoetig, stoofvlees-achtig prutje van char siu (Chinese babi pangang) met oestersaus, hoisinsaus, sojasaus en/of andere smaakmakers. Het recept voor de vulling kan verschillen. Er zijn twee soorten char siu bao: de ene komt uit de stoompan, de andere uit de oven. De ene is wit, zacht en van boven “gebarsten”, de ander rond, glanzend goudbruin en lijkt op een rond kadetje.

Hoe te gebruiken?
De gestoomde char sui bao koop je kant-en-klaar in de diepvries en stoom je in 15 minuten boven zacht kokend water gaar. Zo eten of met eens sausje erbij, bijvoorbeeld wat hoisin of oestersaus. De gebakken char sui koop je bij Chinese bakkerijtjes (Mei Sun, St. Anny of QQ bakery). Die warm je hooguit thuis nog even op in magnetron, of liever in de oven.

Tips, weetjes & recepten

Char Sieuw Bao

Wat is er te koop? (klik hier)

Sushi mold (rijst-vormpje)

nigiri vormHoe heet het?
Sushi mold, sushi rice mold, nigiri sushi vorm, rijst vormpje.

Wat is het?
Een sushi mold is een plastic vormpjes om je te helpen perfecte nigiri-sushi te maken, die kleine, rechthoekige blokjes rijst belegd met zalm, tonijn, omelet, etc. Een echte sushi meester vormt ze met de hand, maar voor een leek zijn deze vormpjes toch wel erg handig.

Hoe te gebruiken?
Vormpje even nat maken onder de kraan. Goed vullen met sushi-rijst, dekseltje erop en flink aandrukken. Daarna op zijn kop uitstorten op een bord en klaar is Kees. Echt heel makkelijk, snel en praktisch.

Tips, weetjes & recepten

  • Persoonlijk vind ik veel van die rijstvormpjes nogal overbodig. Behalve dus die op de foto en misschien dat een onigiri-vormpje ook wel handig is als je die wilt vullen met tonijn of een umeboshi. Of als je er veel wilt maken.
  • Er zijn ook vormpjes van tekenfiguren, zoals Hello Kitty op de markt. Niet altijd even praktisch, want vaak is er geen mogelijkheid om de rijst weer uit het vormpje te krijgen, dus komt die er niet ongeschonden uit. Bovendien vallen details als ogen en mond weg op een oppervlak van rijst. Leuke gezichtjes maak je beter met uit nori-vellen gesneden oogjes, snorharen, neusjes etc.

Wat is er te koop? (klik hier)

Japanese egg mold (ei-vormpje)

Japanese ei-vormpjes
Hoe heet het?
Japanese egg mold, bento egg mold, Japans ei-vormpje, Yudetama gokko/ .

Wat is het?
Een Japanese egg mold is een plastic vormpje waarin je een gekookt eitje een andere vorm kunt geven. Vormpjes variëren van een schattig konijntje tot beertje, autootje, ster, hart, vis. Onderdeel van de “bento-box-cultuur”, de gezellige, gezonde lunchdoosjes die moeders in Japan voor hun kinderen maken.

Hoe te gebruiken?
Eitje koken naar wens, maar in ieder geval hard genoeg om het te kunnen pellen. Daarna vormpje en ei even onder de kraan nat maken, het nog warme ei in het vormpje leggen en voorzichtig doch stevig dichtdrukken. Als het ei te groot is kan er wat eiwit “uitsijpelen”, dat hoeft niet meteen erg te zijn. Gesloten vormpje met ei en al in koud water leggen om af te koelen.
Aan de buitenkant zit ook een “stekertje”, je kunt hiermee eenzelfde vorm uitsteken uit kaas of brood of zo. Resultaat iets minder spectaculair. (foto)

Tips, weetjes & recepten

  • Het konijntje doet het al goed bij eieren in maten S en M. Dat beertje niet, daar moet echt minstens een maatje-L in, anders is het resultaat een schurfterige zeerover. Het vormpje van Nijntje werkt iets anders en is eigenlijk bedoeld voor sushirijst. Maar met beide (rijst en ei) vind ik het resulaat maar zozo. Beetje een miskoop.
  • Als het eigeel niet helemaal in het midden zit kan het resultaat soms tegenvallen, vooral als het ei net iets te groot was en er eiwit uitgeperst wordt. Voor een perfect gecentreerd eitje kun je de eerste minuut de eitjes rondroeren in het kokende water.

Bento ei figuurtjes

Wat is er te koop? (klik hier)

Zoethout (Licorice)

licoriceHoe heet het?
Zoethout, zoethoutwortel, kalissenhout, liquorice, licorice root, black sugar, glycyrrhiza glabra (L), gam chou / gān cǎo / 甘草 (China), cam thảo (Vietnam), chaometes / ชะเอมเทศ (Thailand), mulaithi (India), kamcho / 감초 (Korea), kanzō / 甘草 / カンゾウ (Japan).

Wat is het?
Zoethout is niet het “hout” maar de wortel van een plant uit het geslacht Glycyrrhiza. Dat geslacht kent 3 soorten: de Glycyrrhiza glabra (Europa), de Glycyrrhiza echinata (Europa en het midden Oosten) en de Glycyrrhiza uralensis (China). Veel verschil tussen deze soorten is er niet, ze zijn behoorlijk inwisselbaar. Van het sap van zoethoutwortel wordt drop gemaakt.

Hoe te gebruiken?
Meekoken in soepen en bouillons, ouderwets op kauwen kan ook (kauwt handiger dan zo’n stokje) of thee van zetten. In de Westerse keuken wordt het gebruikt in desserts of sauzen.

Tips, weetjes & recepten

  • Zoethout kent in de traditionele Chinese geneeskunst, maar ook in de Westerse natuurgeneeskunst vele toepassingen, maar let op, het werkt bloeddruk verhogend.
  • Recept: panna cotta met zoethout

Wat is er te koop? (klik hier)

Lap Cheung (Chinees varkensworstje)

Lap Cheung
Hoe heet het?
Chinees gedroogd varkensworstje, Lap Cheung / Lap Cheong / La Chang / 臘腸 (China), kun chiang / กุนเชียง (Thailand), lạp xưởng / lạp xường (Vietnam), fa chong / fasjong (Suriname).

Wat is het?
Lap cheung is een Chinees, gedroogd varkensworstje, soms ook gebakken of gerookt. Op smaak gebracht met zout, suiker, sojasaus en een speciaal soort “rozenlikeur” (Meiguilu jiu / 玫瑰露酒), een destillaat dat vaak gebruikt wordt bij het drogen van vlees. Tegenwoordig zijn er allerlei varianten op de markt, bijvoorbeeld gemaakt van kip of met stukjes inktvis in plaats van stukjes varkensvet.

Hoe te gebruiken?
In stukjes door een omelet, simpelweg gestoomd met witte rijst of verwerkt in nasi goreng. In de ijskast een aantal maanden te bewaren. Na openen ook nog wel een week of twee. Invriezen kan ook.

Tips, weetjes & recepten

  • Lees ook de posts over: Lap Yuk (gedroogd spek), Lap Op (gedroogde eendenbout) en Guan Cheung (gedroogd worstje met eendenlever).
  • Er bestaan ook nog Chinese worstjes die lijken op zoete sauscijsjes: Xiang Chang/ 膶腸. Daarover later meer.
  • Recept: Lap Mei Fan (rijst met Chinese worstjes, bacon en eendenpoot in de clay pot)
  • Zie ook andere: Aziatische worst-soorten

Wat is er te koop? (klik hier)

Guan Cheung (Chinees worstje met lever)

Guan Cheung
Hoe heet het?
Chinees gedroogd leverworstje, Chinese Air-dried Duck Liver Sausage, Guan Cheung / Yun Cheong / Ren Chang / 膶腸.

Wat is het?
Guan cheung is een Chinees, gedroogd worstje van varkensvlees en eendenlever. Geen vervette eendenlever, maar gewone, gezonde eendenlevertjes. Traditioneel gekruid met sojasaus, zout, suiker en een speciaal soort “rozenrijstwijn” (Meiguilu jiu / 玫瑰露酒). Er zijn ook allerelei varianten op de markt, bijvoorbeeld met kip of met varkenslever ipv eendenlever.

Hoe te gebruiken?
Komt het beste tot zijn recht als je het simpelweg in plakjes stoomt met witte rijst, maar ook lekker om te roerbakken met bijvoorbeeld gailan of te verwerken in nasi goreng. In de koelkast een paar maanden te bewaren. Na openen nog 2 weken. Invriezen kan ook.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Chinese Noodles op een rijtje

Chinese Noodles, noedels of mie
In tegenstelling tot Japanse Noodles zijn de verschillende soorten Chinese Noodles niet zo makkelijk op te sommen in een overzichtelijk lijstje. Om ze toch enigzins op een rijtje te krijgen zijn ze op drie manier in te delen:

QUA INGREDIËNTEN

Tarwe (miàn / 面 ) (daar komt ons woord “mie” vandaan)

* eiernoodles (geler door toevoeging ei of loogwater)
* tarwe noodles (zonder toevoeging van ei of loogwater)

Niet-tarwe ( fěn / 粉 )

* rijst noodles (op basis van rijstebloem)

* zetmeel noodles, bijvoorbeeld:

~ glass noodles (van ’t zetmeel uit mungbonen)
~ liang pi (van ’t zetmeel dat overblijft bij het maken van seitan)
~ zoete aardappel noodles (van ’t zetmeel uit zoete aardappels)

QUA PRODUCTIEMETHODE

Voor tarwe noodles:

* gewalst & gesneden (bijv. de WokMie van TaiMing)
* handgetrokken (zie: filmpje )
* geperst (zie: filmpje )
* handgerold (met de hand gerolde, dikkige sliertjes. Zie: recept)
* geschaafd (van deeg worden stukjes geschaafd. Zie: filmpje)

Voor niet-tarwe noodles:

Zijn meestal iets ingewikkelder om te maken. De basis lijkt meer op beslag dan op deeg. De zetmeelslurrie wordt in een dunne laag uitgespreid om eerst te worden gestoomd en daarna in repen te worden gesneden (filmpje), soms wordt ze in sliertjes geperst boven kokend water (filmpje).

QUA DIKTE & VORM

Variërend van superdun tot superdik, plat, breed, hoekig of rond, lang of kort, sliertjes, schelpjes, oortjes of fliebertjes, alles kan.

Gecombineerd zijn er dus onnoemlijk veel noodlesoorten op de wereld. Sommige soorten alleen vers verkrijgbaar, andere ook gedroogd, vacuum verpakt of ingevroren. Sommige soorten zijn meer geschikt voor in de soep, anderen om te wokken of in een salade te verwerken. Traditie en cultuur schrijft soms ook voor welke noodles je voor welk gerecht hoort te gebruiken, maar als je perse wilt, dan zijn ze bijna allemaal multi-inzetbaar. Het ligt een beetje aan je eigen smaak of wat je toevallig op voorraad hebt welke noodle je voor een gerecht gebruikt.

Lapsang Souchong (thee met rooksmaak)

Gerookte theeHoe heet het?
Lapsang souchong (lapsong souchong), gerookte thee, russian caravan, lāpǔshān xiǎozhǒng / 正山小种 / 烟小种 (China).

Wat is het?
Lapsang souchong is een bijzondere zwarte thee uit de regio Wuyi in de Chinese provincie Fujian. De thee wordt in bamboemanden boven vuurtjes van dennenhout gedroogd waardoor het doordrongen wordt van een intense rooksmaak. De theesoort die gebruikt wordt kan verschillen, het gaat om het proces.

Hoe te gebruiken?
Uiteraard kun je er gewoon thee van zetten: lekker bij een haard- en kampvuur of bij een Indiase maaltijd. Maar daarnaast is deze thee heel geschikt om mee te koken. De rokerige smaak maakt het een vegetarisch alternatief voor de smaak van bacon en ontbijtspek. Bijvoorbeeld in bouillons, marinades en sauzen. Sommigen malen het tot een poeder en gebruiken dat om vlees of vis mee te kruiden. Je kunt ook wat lapsang souchong toevoegen aan het water dat je gebruikt om te stomen of aan het pocheervocht voor kip of vis. De thee kun je ook in plaats van houtsnippers gebruiken in een (stovetop) smoker .

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Melasse (uit suikerriet)

melasseHoe heet het?
Melasse / molasse, suikerriet melasse, blackstrap molasses (engels).

Wat is het?
Melasse was vroeger een afvalproduct dat overbleef bij het maken van suiker uit suikerriet, maar tegenwoordig weet men het zo te bewerken dat het een zeer bruikbaar en zelfs gezond bijproduct is geworden. Sap uit suikerriet wordt ingekookt waarbij de suikers karamelliseren, deze zoete siroop heet dan “first molasses”. Omdat dit proces bedoeld is om suiker te winnen wordt hier de suiker uitgehaald, wat overblijft wordt verder ingekookt en heet dan “second molasses”, stukken minder zoet en ook een beetje bitter. Hier worden de laatste suikers ook uitgefilterd en wat je dan overhoudt heet “blackstrap molasses”. Niet zoet, behoorlijk bitter en vol mineralen.

Hoe te gebruiken?
In sommige landen gebruikt men blackstrap melasse als voedingssupplement: 2 theelepels per dag opgelost in warm water of melk. Maar het wordt ook gebruikt in brood en gebak. Fabrikanten gebruiken het bij de productie van rum, donker bier, sojasaus en ketjap. Koel en donker nog lang te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: zelf ketjap maken. Vooral handig voor wie niet in Nederland woont.
  • Melasse wordt wel eens vervangen door een (mix) van de volgende producten: black treacle, honing, maple syrup, stroop, gula djawa, palmsuiker of bruine basterdsuiker. Maar let op, het resulaat wordt dan wel zoeter.

Wat is er te koop? (klik hier)

Kleefrijst (ketan)

glutinous riceHoe heet het?
Kleefrijst / witte kleefrijst / ketan rijst (NL), Oryza sativa var. glutinosa (L), glutinous rice / sticky rice / sweet rice / waxy rice (EN), beras ketan / ketan (Indonesië), pulut (Maleisië), khao niao / ข้าวเหนียว / khao nueng / ข้าวนึ่ง (Thailand), gạo nếp (Vietnam), nuòmǐ / 糯米 (China), mochigome / もち米 (Japan), chapssal / 찹쌀 (Korea).

Wat is het?
Kleefrijst is een rijstsoort die van nature veel zetmeel bevat zodat deze na het koken lekker aan elkaar blijft plakken. Zusje van de Japanse sushi-, de Spaanse paella- en de Italiaanse risotto- rijstsoorten. De meeste kleefrijstsoorten zijn rondkorrelig. Ze nemen minder water op dan gewone rijst.

Hoe te gebruiken?
Volgens de gebruiksaanwijzing neem je 1 kopje (droge) rijst per persoon, spoelt het af onder de kraan in een zeef, doet het in een rijstkoker of pan met dikke bodem en voegt 3/4 kopje water en wat zout toe. Laat dat met de deksel op de pan 10 minuten zachtjes pruttelen tot er putjes in vallen, zet het dan zacht en laat het nog 5 a 10 minuten garen. Als het goed is is al het water nu opgenomen. Zet het vuur uit en laat nog 5 minuten staan. Heel gewoon, hetzelfde als jasmijn- of basmati rijst, alleen met minder water. Maar let op, verschillende recepten geven verschillende bereidingswijzen. Soms afhankelijk van wat er daarna nog mee gebeurt. Zo kun je kleefrijst ook stomen. Zet de rijst dan eerst een nacht in de week en stoom het daarna 30-40 minuten, in een theedoek/kaasdoek boven een laagje kokend water in een stoompan gaar. Of op zijn Indisch: 500 gram kleefrijst, wassen en slechts 15 minuten laten weken. Dan met 750 ml water (en een klont santen) opzetten en 20 minuten zachtjes laten koken. Draai dan het vuur uit en zet afgesloten nog 20 minuten weg om na te garen. Ching kookt voor haar kleefrijstpakketjes in lotusblad de kleefrijst in een ratio van 1 op 2, maar dat is wel erg veel vocht. Hoe dan ook, er zijn blijkbaar vele wegen die naar Rome leiden.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: zelfgemaakt Indische lempertjes op Tijm & Suikerbiet
  • Al doet de Engelse naam anders vermoeden, er zitten geen gluten in kleefrijst en deze past dus prima in een glutenvrij dieet
  • Zie ook de post over: zwarte rijst (dat is kleefrijst met het donkerkleurige vliesje er nog om)

Wat is er te koop? (klik hier)

Zwarte rijst (ketan hitam)

zwarte kleefrijst (rauw)Hoe heet het?
Zwarte rijst, ketan hitam, ketan itam, zwarte kleefrijst, zilvervlieskleefrijst, black glutinous rice, hei nuomi 黑糯米

Wat is het?
Ketan hitam, de Indonesische variant van zwarte rijst is in principe hetzelfde als de witte ketan/kleef rijst, maar dan nog met vliesje: de rijst is wit, het vliesje is zwart/paars. Ook in andere landen is zwarte rijst vaak de “zilvervliesvariant” van kleefrijst, maar er zijn uitzonderingen zoals Thaise zwarte jasmijnrijst of forbidden rice (“verboden” rijst, voorbehouden aan Chinese keizers, die woonden in de Verboden Stad ). Misschien later meer daarover.

Hoe te gebruiken?
Goed afspoelen, dan in ruim water in ongeveer 45-60 minuten zachtjes koken. Afgieten en even laten staan. Je kunt de rijst ook een nacht voorweken in koud water, dat verkort de kooktijd en je krijgt een zachter eindresultaat. In Indonesië wordt zwarte ketan eigenlijk alleen maar in zoete gerechten gebruikt, bijvoorbeeld met kokosroom en palmsuikersiroop. Maar deze rijst is ook lekker in hartige gerechten. Het kleeft van zichzelf een stuk minder dan je misschien zou verwachten en heeft een zwoele, nootachtige smaak. Let op dat het water vrijwel onmiddellijk dieppaars kleurt en alles wat je erin mee zou koken dus ook.

Tips, weetjes & recepten

  • Deze rijst is verwant aan de beroemde Venere Nero uit Piedmont en kan daarvoor in de plaats gebruikt worden. Lekker in zomers groene soepjes. Bijvoorbeeld bieslooksoep met coquille en zwarte rijst . Of bij een fris tuinboonsoepje.
  • Niet verwarren met de Italiaanse en Spaanse gewoonte om witte rijst zwart te kleuren met inktvisinkt. Dat is weer heel iets anders.
  • Al doet de Engelse naam anders vermoeden, er zit geen gluten in kleefrijst en deze past dus prima in een glutenvrij dieet.
  • Zie ook onze post over : Witte ketan of kleefrijst. (dat is zwarte rijst van het vliesje ontdaan)

Wat is er te koop? (klik hier)

Donkere sojasaus

Chinese donkere sojasaus Hoe heet het?
Donkere sojasaus, Chinese donkere sojasaus, ketjap pekat, dark soysauce, lǎo chōu / 老抽 (China), ซีอิ๊วดำ (Thailand).

Wat is het?
Donkere sojasaus is een sojasaus (gefermenteerde sojabonen met tarwe, water, zout en gist) die langer gerijpt wordt dan lichte sojasaus, bovendien wordt er melasse of karamel aan toegevoegd waardoor het een dikke, donkere, bijna stroperige saus wordt. Hij is veel minder zout dan de lichte sojasaus. Maar niet zoet als ketjap manis.

Hoe te gebruiken?
Hoewel donkere sojasaus uiteraard ook een speciale sojasaussmaak heeft, wordt het toch voornamelijk gebruikt om gerechten kleur te geven, zoals in stoofschotels. Verwarmen verbetert de smaak, donkere sojasaus wordt eigenlijk nooit koud gebruikt. Puur is het ook niet echt lekker. Als je geen donkere sojasaus in huis hebt kun je ook lichte sojasaus of Kikoman gebruiken, maar pas op, die is zouter, dus gebruik minder en proef. Beter niet vervangen door ketjap, want die is zoet. Koel en donker nog maanden zo niet jaren te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)