Soba noodles

Soba NoodlesHoe heet het?
Soba そば, sobanoedels / soba noodles, Japanse boekweitnoedels / Japanese buckwheat noodles.

Wat is het?
Soba noodles zijn Japanse, dunne noodles, gemaakt op basis van boekweitmeel, vaak in combinatie met tarwemeel. Ze hebben een beetje het formaat van onze spaghetti, de beet van volkorenspaghetti, maar een kruidiger, nootachtige smaak. Met de nadruk op “een beetje”.

Hoe te gebruiken?
* Koud als salade (zarusoba):
vijf tot zes minuutjes koken in ruim water, afgieten in een zeef en daarna onder de koude kraan even het zetmeel eraf spoelen zodat de sliertjes niet gaan plakken. In Japan zo, “kaal”, geserveerd met een simpele dressing ernaast van dashi, zoete sojasaus en mirin, maar in het Westen vaker met een dressing op basis van sesampasta en opgeleukt met allerhande smaakmakers als sperzieboontjes, lente-ui, komkommer, zalm, sesamzaadjes, etc etc.
* Warm in de soep (kakesoba):
iets korter koken (vier minuutjes), afgieten in een zeef en verdelen over soepkommen. Smaakmakers als lente-ui, gare stukjes vlees/vis/tofu, groenten, shii-take, etc worden er bovenop gelegd en daar wordt hete bouillon (dashi) op geschonken.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Groene thee noodles

Green tea noodlesHoe heet het?
Groene thee noodles, groene soba noedels, green tea noodles, cha soba, 茶そば.

Wat is het?
Groene thee noodles zijn net als gewone soba noodles gemaakt van boekweitmeel en tarwemeel, alleen is er nog japanse groene theepoeder (matcha) aan toegevoegd. Oorspronkelijk een bijzondere noodlesoort voor bijzondere gelegenheden.

Hoe te gebruiken?
In water (zonder zout) 5-6 minuten koken. Kan warm verwerkt worden in roerbakgerechten, maar is koud geserveerd misschien wel lekkerder. Meestal met een frisse dressing op basis van sojasaus. Smaakt naar japanse groene thee, een beetje grassig/hooiig. In de verpakking maanden te bewaren. Eenmaal open gaat de kwaliteit sneller achteruit, dus beste weer lucht- en lichtdicht bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Besan (kikkererwtenmeel)

gram flourHoe heet het?
Besan, kikkererwtenmeel, chickpea flour, gram flour, garbanzo meel.

Wat is het?
Besan is een lichtgele meelsoort gemaakt van fijngemalen “chana dhal“, een klein, Indiaas kikkererwtje. Het heeft een beetje een nootachtige smaak, een hoog eiwitgehalte en bevat geen gluten. Wordt veel gebruikt in de Indiase keuken.

Hoe te gebruiken?
Kikkererwtenmeel wordt voor heel veel verschillende bereidingen gebruikt. In het beslag van pannenkoekjes en andere snacks of als bindmiddel in bijvoorbeeld gehaktballen. In dat laatste geval kun je het meel eerst even roosteren in een droge koekenpan om de nootachtige smaak naar boven te halen.

Tips, weetjes & recepten

  • Kikkererwtenmeel is bekend over de hele wereld. In Frankrijk maken ze er een soort dunne pizzabodems van, Socca genaamd. Alleen niet in de oven, maar in een pan en niet om te beleggen, maar om zo in punten op te eten. De Italianen doen iets soortgelijks en noemen het Farinata. En in het Midden-Oosten maken ze Falafel (gefrituurde vegetarische balletjes) en in Myanmar maken ze er een alternatief soort tofu van: Birmese tofu.
  • Recept: sev en murukulu (Indiase “zoutjes”)
  • Recept van Janneke Vreugdehil voor: Siciliaanse panelle
  • Als je maar een beetje nodig hebt en je hebt toevallig gedroogde kikkererwten in huis kun je die ook zelf malen in keukenmachine of koffiemolen.
  • In de veganistische keuken wordt in recepten één deel kikkererwtenmeel met één deel water gebruikt ter vervanging van een ei.

Wat is er te koop? (klik hier)

Gezouten eendeneieren

Gezouten eieren
Hoe heet het?
Gezouten eendeneieren, telor asin (Indonesië), zoute eieren, salted duck eggs, salty duck eggs, yan dan / xian ya dan / 咸蛋 (China), kai kem (Thailand)

Wat is het?
Gezouten eendeneieren zijn eendeneieren die ter conservering worden ingelegd in een pekelbadje. Minder gangbaar, maar ook mogelijk is het in te leggen in een mengsel van vochtig, gezouten houtskool. Na conservering is het ei nog gewoon rauw, het eiwit voornamelijk zout, maar de smaak van het eigeel is verrijkt met umami.

Hoe te gebruiken?
De eieren 10-15 minuten koken of stomen. Daarna in stukjes, inclusief of exclusief het eiwit verwerken in congee (chinese “stijfselsoepjes”) en salades. Op zichzelf misschien een beetje een “acquired taste”, dus niet iedereen zal er zo eentje uit het vuistje willen eten, maar verwerkt in salades kan het echt heerlijk zijn. Doosje eieren is in de koelkast weken te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Tiengranenrijst

Tien Granen RijstHoe heet het?
Tiengranenrijst, jukkokumai, 十穀米.

Wat is het?
Tiengranenrijst is een granen mix met volgens de verpakking: bruine rijst, kleefrijst, gierst, indiaanse gierst, coix lacryma jobi, rode linzen, haver, boekweit, rode tarwe, tarwevlokken. Strikt genomen niet allemaal graansoorten, maar kniesoor die daarop let. De inhoud schijnt te kunnen variëren per fabrikant. En er bestaan ook zogenaamde vijfgranenmixen.

Hoe te gebruiken?
Hoewel je het natuurlijk op zichzelf zou kunnen klaarmaken en eten is het gebruikelijker om slechts een paar schepjes mee te koken met je witte rijst. Om je rijst wat hartiger en voedzamer te maken. Door de zwarte kleefrijst kleurt alles vaag roze, zie foto. Minder lang te bewaren dan gewone rijst. Best in de koelkast.

Tips, weetjes & recepten

  • Bijgaand een foto van de afzonderlijke granen in dit pakket. Wie oh wie weet ze in de juiste volgorde te zetten? Wat daarbij misschien zou kunnen helpen zijn de engelse namen die op de verpakking staan: brown rice, purple rice, red rice, sorghum, mung bean, red lentil, oat, buckwheat, red wheat, wheat flakes. En op een extra stickertje staat: brown rice, glutinous rice, minet, sorghum, Job’s tears, red lentil, oat, buckwheat, red wheat, wheatflakes.

The Ten grains from jukkokumai

Wat is er te koop? (klik hier)

Mochi (kleefrijstcakejes)

Mochi met rode bonenpasta
Hoe heet het?
Mochi, Japanse rijstcake, kleefrijstcakeje, rijstkoekje, má shŭ / 麻糬 (China), kue moci (Indonesië), mojji / 모찌 (Korea), Mochi / 餅 (Japan).

Wat is het?
Kleefrijst wordt eerst een nachtje geweekt in koud water en daarna gestoomd boven kokend water. De gare, nog warme rijst wordt in een grote, warme vijzel gelegd waarna er met enorme houten mokers net zo lang op gebeukt wordt tot een fluweelzachte, kleverige maar samenhangende massa is ontstaan (filmpje). Van dit nog warme “deeg” worden bolletjes gedraaid die zo gegeten worden, maar ook wel gevuld worden met bijvoorbeeld rode bonenpasta. Tegenwoordig bestaan er honderden variaties en worden ze met moderne machines gemaakt.

Hoe te gebruiken?
Traditioneel werd mochi vooral met nieuwjaar gegeten. Het liefst natuurlijk nog warm en zacht. Tegenwoordig eet men het het hele jaar door. De “ouderwetse” mochi bolletjes of plakjes kun je even opwarmen in de magnetron, oven of zelfs in een pan kokend water. Wat boter en sojasaus erop en eten als dessert of tussendoortje. Je koopt ze uit de vers vitrine of diepvries van de toko. De “nieuwerwetse” mochi zoals hieronder op de foto eet je zo uit het pakje, op kamertemperatuur en is buiten de koelkast nog vele maanden houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

  • Er bestaan ook versimpelde thuisrecepten voor mochi die uitgaan van kleefrijstmeel en de magnetron.
  • Er bestaan ook mochi-maakmachientjes voor thuis, een soort kruising tussen rijstkoker en broodbakmachine. Op dit filmpje zie je goed de overgang van rijst naar plakkerige deeg: Making Mochi. (ongeduldigen doorscrollen naar minuut 1:20)

Mochi

Wat is er te koop? (klik hier)

Asafoetida (duivelsdrek)

AsafoetidaHoe heet het?
Asafoetida, asafetida, duivelsdrek, reuzenvenkel, stinkende gom, devil’s dung, stinking gum, asant, food of the gods, giant fennel, Jowani badian, hing, ting.

Wat is het?
Asafoetida is het gele, gedroogde sap (hars dus) uit de wortels en stelen van een enorme, kruidachtige plant uit de familie van de schermbloemen. Gebruikt in de keukens van het Midden Oosten en India. Het stinkt naar zwavel, maar na verhitting verdwijnt die geur en smaakt het een beetje naar prei, ui en knoflook.

Hoe te gebruiken?
Asafoetida wordt gebruikt als smaakversterker in curries & stoofgerechten (met name die met gedroogde peulvruchten) en in pickles & chutneys. Meestal maar een snufje per gerecht en om de zwavelstank te elimineren wordt het altijd eerst even meegebakken. Asafoetida wordt hier in poedervorm verkocht (vermengd met oa rijstmeel tegen het klonteren), maar soms ook in pure brokjes. Luchtdicht nog maanden/jaren te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Asafoetida maakt peulvruchten en groenten beter verteerbaar. Of anders gezegd: het helpt winderigheid voorkomen. Misschien een ideetje voor de chili con carne?
  • Recept: Batatu nu shak (aardappelen, kruidig met tomaat)
  • Lees ook de colum van Nick Trachet: Culinair ontdekt: duivelsdrek
  • Foto van onbewerkte, pure hing, gekocht in Little India in Den Haag:

Duivelsdrek

Wat is er te koop? (klik hier)

Zoetzure pruimensaus

Sweet & Sour Plum SauceHoe heet het?
Sweet and Sour Plum Sauce, zoetzure pruimensaus, Thai sweet plum sauce, Nam Jim Bui (Thais).

Wat is het?
Zoetzure pruimensaus is een supermilde variant op de zoete chilisaus, gemaakt van veel water, veel suiker en een beetje azijn en gezouten pruimen. En dus geen chilies.

Hoe te gebruiken?
Als dipsaus bij loempia’s en andere (gefrituurde) snacks of wellicht als basis voor een meer persoonlijk dipsaus-brouwseltje. Want let op, de saus is echt heel erg zoet en vlak van smaak. Misschien leuk voor kinderen die nog te klein zijn voor echte zoete chilisaus? Na openen nog maanden in de koelkast te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Stoommandje, stoompan of stoommachine

Stoommandje, stoompan, stoomrekje

Hoe heet het?
Stomer, stoompan, (bamboe) stoommandje, stoommachine, steamer, zhēnglóng / 蒸笼.

Hoe te gebruiken?
Het principe is simpel: onderin zacht kokend water, bovenin eten in een geperforeerd schaaltje.

Wat is er te koop?


Stoompan

Eigenschappen: Aluminium, 2 verdiepingen stoompan, in meerdere maten verkrijgbaar, variërend van 15 cm tot wel 65 cm
Voordelen: in de grotere versies kun je ook hele vis of kip stomen of een aantal bordjes tegelijk.
Nadelen: neemt flink wat kastruimte in
Prijsklasse: ± € 20 – 60

Stoommandje in pan

Eigenschappen: inklapbaar, roestvrijstalen mandje
Voordelen: past in grote en kleine pannen. Goed afwasbaar. Neemt minste ruimte in.
Nadelen: let op dat er geen raar uitsteeksel in het midden zit. Dat is misschien handig om het mandje uit een hete pan te halen, maar zit verder nogal in de weg.
Prijsklasse: ± € 10,-

bamboe stomer

Eigenschappen: bamboe stomer
Voordelen: klein, niet te duur
Nadelen: niet echt lekker afwasbaar, maar daarvoor zijn er dan weer vetvrije papiertjes uitgevonden. Zie hieronder.
Prijsklasse: ± € 6,50 – 12,50

Electrische stomer

Eigenschappen: electrisch, 2 of meer verdiepingen
Voordelen: neemt geen ruimte in op je gasfornuis
Nadelen: vaak toch nog te klein voor vis/kip, passen amper borden in, neemt flink wat kastruimte in
Prijsklasse: ± € 60-140

 

Alternatieven
Stomen kan ook in een pastapan of couscoussière, op een electrische rijstkoker of geïmproviseerd met stalen vergiet of zeef in een gewone pan. Let dan wel op dat de deksel nog goed sluit en er geen stoom ontsnapt en dat het vergiet boven, niet in het water hangt. Verder hoorde ik van iemand die vis stoomt in haar rookoventje en last but not least is daar de stoomoven.

Welke is het beste?
Dat is natuurlijk niet te zeggen, het ligt maar net aan de eisen die je stelt. Maar dit zijn wat tips ter overweging:

  • Bedenk wat je er “maximaal” in zou willen stomen. Een paar dimsummetjes lukt met allemaal wel, maar een familie hoeveelheid groenten gaat niet lukken in zo’n klein mandje. En een hele zeebaars of kip lukt alleen in de grote, aluminium pan of misschien een flinke electrische stomer. (zeker niet die op het plaatje hierboven)
  • Heb je altijd genoeg plek op je fornuis, of kom je vaak pitten tekort? Dan biedt electrisch uitkomst. En bedenk dat zo’n joekel van een aluminium stoompan al gauw driekwart van je fornuis in beslag neemt. Een klein gaspitje in zo’n koffertje kan dan uitkomst bieden, maar toch.
  • Het is heel handig als je de etenswaren met bord en al kunt stomen. Je borden zijn meeverwarmd en je hoeft niet te klungelen om alles heel (!) uit de stomer te krijgen. Bedenk welke borden of bordjes je graag zou gebruiken en check of die passen voordat je een stomer aanschaft.

Handige hulpmiddelen
Hoewel bananenblad natuurlijk wel decoratiever en authentieker is, zijn geperforeerde, ronde vloeitjes iets praktischer om plakkende dimsummetjes en vieze mandjes te voorkomen (€ 2,65 voor echt heeeel veel vloeitjes). De plate savers zien er handiger uit dan ze zijn. Nadeel is dat het bovenste bord sneller gaart dan het onderste, hoewel de oplossing daarvoor misschien is om er gewoon een leeg bord bovenop te zetten. En tot slot bestaat er een “bordenpakker“, tenminste, dat is wat ik heb bedacht dat het is. Het stond er niet op.

Recepten voor de stoompan
Hoofdgerechten: Gestoomde dorade of zeebaars met sojasaus en gember of gestoomde zalm met zwarte boontjes. Beide lekker met
lauwwarme paksoi salade (waarbij de paksoi dus wordt gestoomd)

Lekker als lunch- of voorgerecht: hartige custardjes, gestoomde oesters of gestoomde coquilles. En natuurlijk altijd makkelijk, dimsummetjes als garnalenpasteitjes of varkenspasteitjes.

Sojanoten

SojanotenHoe heet het?
Sojanoten, gecoate sojabonen, sojanootjes, soynut, Soy Wonders.

Wat is het?
Sojanoten zijn gedroogde sojabonen die worden geweekt en daarna voorzien van kruidig jasje worden geroosterd. Of misschien worden ze eerst geroosterd en daarna voorzien van kruidig jasje. Kan ook.

Hoe te gebruiken?
Als borrelnootje. En zo smaken ze ook. In dit geval dus een hot & spicy borrelnootje, maar er zijn meerdere varianten.

Tips, weetjes & recepten

  • Sojanoten zonder de coating zijn ook makkelijk zelf te maken: gedroogde sojabonen 8-24 uur weken in veel water, daarna in een enkele laag op een met bakpapier beklede bakplaat in een oven van 170°C. Na een kwartiertje goed in de gaten houden, vanaf dan elke 5 minuten even roeren en oppassen dat ze niet te bruin worden. Dat schijnt makkelijk te gebeuren. Alles bij elkaar waarschijnlijk een half uurtje in de oven.
    Vond het resultaat maar zozo.

Wat is er te koop? (klik hier)

Nagaimo (Japanese mountain yam)

NagaimoHoe heet het?
Nagaimo, yamaimo, tororoimo, Chinese yam, Japanese mountain yam, Korean yam, Dioscorea opposita (L), huaishan yao (淮山药), shan yao (山药)

Wat is het?
Nagaimo is een zetmeelhoudende, zeer lichte, crispy wortel uit de familie van de yam. Crispy als een vers radijsje, maar dan met de vreemde eigenschap dat er vrijwel meteen na het aansnijden een doorzichtig, plakkerig vocht uit begint te druipen. Geraspt ontstaat er een witte, plakkerige smurrie die de Japanners “tororo” noemen. De schil is vaak lichtgeel en dun, zoals op de foto, maar soms ook meer als die van een zanderige aardappel.

Hoe te gebruiken?
In tegenstelling tot alle andere soorten in de yam-familie is nagaimo niet giftig en kan dus ook rauw gegeten worden. Veel smaak heeft het niet, het is vooral de behangselplak-structuur van de geraspte wortel waar het om gaat. Die gaat door het beslag van gevulde pannenkoeken (Okonomiyaki) of in een kom soba noodlesoep: lekker glibberen. De wortel is best lang te bewaren in de koelkast. Invriezen kan ook toch niet.

Tips, weetjes & recepten

  • Yamaimo is de verzamelnaam voor een aantal Japanse yam-soorten, namelijk:
    nagaimo (mooie, langwerpige variant, zoals in deze post)(A)
    ichoimo (als een half bot voor de hond)(B)
    yamatoimo (knollig, als een aardappel)(C)
    jinenjyo (dunner, langer en veel grilliger van vorm)(D)
    Klik hier voor: het bijbehorende plaatje waarop je A/B/C/D ziet.
  • Recept voor mijn versie van: okonomiyaki
  • Zie hier een illustratief filmpje over het maken van okonomiyaki uit de serie Cooking with dog of de informatieve blogpost van Just One Cookbook.
  • Overgebleven nagaimo kun je geschild en in schijfjes van 1,5 cm bakken in wat olie tot mooi bruin. Met op het laatst een scheutje licht sojasaus die je laat bubbelen tot de schijfjes een laagje hebben. Pas op dat de sojasaus niet verbrandt.

Gebakken en geglaceerde Nagaimo (Japanese Mountain Yam

Wat is er te koop? (klik hier)

Peteh boontjes (stinkbonen)

Peteh boontjesHoe heet het?
Peteh, peteh bonen, pete, stinkboon, petai, yongchaak, sataw, sator, petai, bitter bean, twisted cluster bean, yongchaa, yongchaak, zawngtah, stink bean.

Wat is het?
Petehbonen zijn de platte bonen uit de lange, gedraaide peulen van de tropische, aziatische boom Parkia speciosa. Die peulen (zie foto hieronder) doen denken aan vacuum getrokken tuinbonen, waar het ook familie van is. De bonen zelf zijn frisgroen en een beetje rimpelig, als een groengespoten amandel. Ze hebben een nogal sterke geur, vandaar de bijnaam “stinkboon”.

Hoe te gebruiken?
Meestal gebruik je maar een paar peteh bonen in een gerecht, eventueel in reepjes gesneden. Als smaakmaker dus, bijvoorbeeld in een wokgerecht of heel typisch: in de sajoer loddeh. Maar soms zie je gerechtjes met juist een heleboel peteh bonen, lekker als je ervan houdt. Peteh boontjes zijn goed te bewaren in de koelkast, maar ook in de diepvries.

Peteh bonen in de peul

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Kemiri noten

kemiri notenHoe heet het?
Kemiri, kemirie noten, candlenut, candleberry, Indian walnut, kukui, buah keras

Wat is het?
Een kemerinoot is het vruchtvlees uit de noot van de Aleurites moluccana boom. Lijkt op het eerste gezicht een wat groot uitgevallen hazelnoot. Maar anders dan de hazelnoot is de schil bijna niet zelf te kraken, vandaar dat ze altijd gepeld worden verkocht.

Hoe te gebruiken?
Nooit rauw eten, want dan zijn ze licht giftig. Het lekkerste is om ze voor verdere verwerking eerst even goudbruin te poffen (bijvoorbeeld 10 minuutjes in een oven van 160 graden, of ingepakt in aluminiumfolie even in de airfryer), maar noodzakelijk is dat niet. In kleine stukjes hakken of pletten in een vijzel om ze daarna aan je (Indische) stoofgerecht toe te voegen. Het maakt sauzen dikker en hartiger. Kemiri smaakt vettig, notig en een beetje bitter. Luchtdicht verpakt nog jaren houdbaar. Voor grootverbruikers is er ook kant-en-klare kemiripasta te koop.

Tips, weetjes & recepten

  • De noten bevatten van nature zoveel olie dat ze kunnen branden. Vandaar dat de Engelsen ze candlenuts noemen.
  • Eventueel te vervangen door macademia noten. Dan krijg je een vergelijkbare structuur, maar mist de smaak van kemiri.
  • Kemiri wordt veel gebruikt in de indische keuken: in sambal goreng telor, Rendang, sate ajam madur, teveel om op te noemen.

Wat is er te koop? (klik hier)

Tamarinde (asem)

Tamarinde / Asem
Hoe heet het?
Tamarinde, Indische dadel, tamarind, tamarindo, asem / assem / asam (Indonesië), kakapoesie (Suriname), มะขาม / ma kham (Thailand), me (Vietnam).

Wat is het?
Tamarinde zijn grote peulen (7-20 cm) van de tropische boom Tamarindus indica. Ze zien er een beetje uit als kale, dikke, bruine, uitgedroogde tuinboonpeulen, gevuld met vruchtvlees/smurrie waarin ook nog harde zaden zitten (zie foto hierboven). Het is de plakkerige smurrie waar het om gaat. Die kun je zelf uit de peulen peuteren of reeds gepeld in blokvorm kopen (zie foto hier rechtsonder).

Hoe te gebruiken?
Doe wat kleverige tamarinde in een kommetje en giet er wat heet water op. Paar minuutjes wachten, dan even een beetje kneden zodat zoveel mogelijk pulp oplost in het water. Daarna met een zeefje of gewoon met je vingers de pulp van het vocht scheiden. De vezels/stukjes die overblijven gooi je weg, het “dikke sap” (asemwater) gebruik je om mee te koken. Dat sap is ingekookt ook kant-en-klaar als tamarindepasta te koop in potjes. Dat is dus wel iets geconcentreerder dan zelfgemaakt asemwater, dus even opletten dat je dan niet teveel gebruikt. Tamarinde smaakt zurig en wordt net als azijn of citroensap gebruikt als malsmaker en frisse toets in marinades en stoofschotels, maar ook met suiker verwerkt tot zoete drankjes en snoepgoed. De blokken pulp zijn vrij lang en buiten de koelkast houdbaar, de potjes in de koelkast. Zelfs de peulen blijven vaak nog wel 2 jaar goed.
Tamarinde/Asem
Tips, weetjes & recepten

  • Simpel recept voor Ajam Assem: kipdelen insmeren met een nat papje van tamarinde en zout, paar uur tot een nacht laten marineren, daarna bakken in de olie of oven.
  • Makkelijk te vervangen door een scheutje citroensap of azijn. Misschien niet 1 op 1, maar ietsjes minder.

Klik voor meer info, foto’s en hoe je zelf tamarinde limonade maakt: (klik hier)

Crosne (pagode-groente)

crosneHoe heet het?
Crosne (spreek uit als: kroon), Japanse andoorn, Chinese artisjok, Japanse aardappel, pagode groente, stachys affinis, stachy, knotroot, artichoke betony, chorogi / チョロギ (Japan), gān lùzǐ / 甘露子 of bǎo​tǎ​cài / 宝塔菜 (China)

Wat is het?
Crosne zijn grappige, made-vormige knolletjes (Ø 1cm-1½ cm) van een kruidachtige, van origine Noord Chinese plant die al aan het einde van de negentiende eeuw in Europa werd ingevoerd door iemand uit Crosne, een plaatsje in de buurt van Parijs. Omdat ze moeilijk zijn schoon te maken nooit echt bekend geworden, maar de laatste tijd kom je ze steeds vaker tegen in hippe restaurants. En nu dus ook in de toko.

Hoe te gebruiken?
Schillen zal niet lukken, maar als je perse wilt kun je ze in een theedoek met wat grof zeezout schoon/schoner proberen te wrijven. Naar verluidt laat het velletje dan los, maar ik heb het niet getest. Je kunt ze kort wokken, frituren, blancheren of rauw eten. Veel langer dan een minuut (of twee) is zonde, want de knapperige structuur (als van een radijsje) is nu juist de grap. De subtiele smaak is een beetje nootachtig en doet denken aan aardpeer of artisjok. In China en Japan wordt crosne vaak ingelegd in kleurig azijn, dat maakt de toch al bijzondere knolletjes nog buitenaardser. In de koelkast bewaren. Ze verleppen redelijk snel, al zijn ze dan nog wel op te peppen in een bakje koud water, toch goed oppassen bij aankoop dat ze vers zijn.

Wat is er te koop? (klik hier)

Ginkgonoten

Ginkgo noten
Hoe heet het?
Ginkgonoten, ginkgo zaden, ginkgo, gingko, ginko, yínxìng guǒ / 银杏果 (letterlijk: ‘zilverabrikoos’), báiguǒ rén / 白果仁 (China).

Wat is het?
Ginkgonoten zijn de zaden van de vrouwelijk ginkgo boom. Aan de boom lijken het net zilverkleurige abrikoosjes, die eenmaal op de grond gevallen beginnen te rotten, glibberen en stinken, naar ranzige boter en kots. Ginkgo bomen groeiden miljoenen jaren voor en miljoen jaren na de dinosauriërs. Ze zijn tegen veel bestand maar toch leken ze rond het begin van onze jaartelling zo goed als uitgestorven. Alleen in het Westen van China groeiden nog exemplaren in het wild. Mede dankzij de geneeskrachtige eigenschappen van de zaden gingen boeddhistische monniken de boom eren, cultiveren, beschermen en ook verspreiden. Dankzij kloosters, kastelen en botanische tuinen over de hele wereld is deze bijzondere, pre-historische boom dus behouden gebleven.

Hoe te gebruiken?
Verse ginkgo noten kraken en dan van het velletje ontdoen door ze even te blancheren of bakken in droge koekenpan. Nogal een werkje, daarom zijn de vacuum- of in blik verpakte nootjes een stuk handiger. Je kunt ze roosteren of verwerken in zoete en hartige soepjes, stoofschotels, eierpuddinkjes of de klassieker achtschattenpudding.
De ginkgonoot smaakt een beetje zoetig, hoewel het kiempje binnenin een bittere nasmaak geeft. (sommige mensen schijnen dat eruit te peuteren) De structuur doet denken aan een gekookte tamme kastanje, alleen minder droog. In de ijskast lang houdbaar (weken/maanden).

Tips, weetjes & recepten

  • Waarschijnlijk dat alles wat er nog meer te weten valt over de ginkgonoot te vinden is op de enorm uitgebreide website van Cor Kwant: The Ginkgo Pages
  • Filmpje waarin the Yunnan Girl Dianxi Xiaoge: ginkgonoten plukt en klaar maakt
  • In Valkenswaard blijkt men in 2019 niet erg dol op de Japanse notenboom: poeplucht

Wat is er te koop? (klik hier)

Spekkoek (Indische, kruidige cake)

spekkoekHoe heet het?
Spekkoek, spekuk, spekkuk bumbu, layer cake, lapis legit.

Wat is het?
Spekkoek is een natte cake die laag voor laag gebakken wordt. Je begint met een dun laagje donkergekleurd beslag in een bakblik, gaart dat 3 minuten onder de grill, dan een dun laagje lichtgekleurd beslag, weer 3 minuten onder de grill, etc etc. Nogal bewerkelijk en daarom werd het vroeger alleen voor feestelijke gelegenheden gemaakt. Het spek in de naam slaat niet op de smaak of ingrediënten maar alleen op het uiterlijk: het lijkt op (ontbijt)spek. Deze cake is ontstaan in Nederlands Indië, uit nostalgie naar speculaas en andere decemberlekkernijen. Oorspronkelijk gekruid met een mengsel van kaneel, kardemom, kruidnagel, nootmuskaat en steranijs. Tegenwoordig zijn er ook allerlei andere varianten/kleuren zoals bijvoorbeeld banaan, kokos, pandan of chocola. Al blijft de originele versie met spekkoekkruiden toch het lekkerst.

Hoe te gebruiken?
Als dessert, lekker met een bolletje roomijs. Of bij de koffie. Spekkoek is nogal machtig, dus een klein stukje is vaak al genoeg. Koel en droog bewaren, liefst in de ijskast. Deze gekochte spekkoek is dan zo’n anderhalve maand houdbaar. Het schijnt dat spekkoek lekkerder wordt als ie een paar dagen oud is, dus wat dat betreft hoeft kant-en-klare spekkoek niet onder te doen voor zelfgemaakte.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Pijlkruidknolletjes (arrowhead)

arrowheadHoe heet het?
Pijlkruid, pijlkruidknolletjes, snoekeblêd, arrowhead, Sagittaria sagittifolia, swamp potato, nga ku, yagu (芽菇), cigu (慈菇).

Wat is het?
Pijlkruidknolletjes zijn de knolletjes van een waterplant genaamd pijlkruid. De knolletjes van 4 à 5 cm groeien onder water, de pijlvormige bladeren boven water. Qua uiterlijk zou je bijna denken dat het de bleke zusjes van waterkastanjes zijn, maar het is geen familie.

Hoe te gebruiken?
Het lekkerste is om er chips van te maken (zie: recept). In China is dat een traditionele nieuwjaarssnack. De smaak en structuur zit tussen een gewoon aardappelchipje en een dun kroepoekje in. In blokjes of schijfjes roerbakken met wat vlees en/of groenten en dan even stoven kan ook. Dan smaken ze nog meer naar aardappel, maar iets glibberiger en misschien iets zoeter.
In de koelkast, in een plastic zak dagen, zo niet weken houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: chips van pijlkruidknolletjes!
  • De jonge blaadjes van de plant zijn ook eetbaar.
  • Al lijken deze knolletjes misschien erg uitheems, pijlkruid groeit in Nederland gewoon in het wild.
  • Niet verwarren met de houtige pijlwortel of arrowroot. Die wordt eigenlijk alleen gebruikt om stoofpotten en sauzen te binden.

Wat is er te koop? (klik hier)

Pijlwortel (arrowroot)

ArrowrootHoe heet het?
Pijlwortel, arrowroot, obedience plant, Maranta arundinacea, zhúshǔ (竹薯).

Wat is het?
Pijlwortel is de wortelstok van een grote tropische plant, oorspronkelijk uit de regenwouden van Midden- en Zuid-Amerika. De wortel lijkt op een heel dun michelinmannetje verpakt in puntige, papierachtige blaadjes.

Hoe te gebruiken?
Het lijkt erop dat de wortel eigenlijk alleen of voornamelijk wordt gebruikt om zetmeel uit te halen. Dat zetmeel wordt net als aardappelzetmeel of maizena gebruikt in allerlei producten/recepten (zie ook :deze post). Maar waarom we de wortel vorig jaar opeens in een paar toko’s tegenkwamen is een beetje een raadsel, want ze heeft een erg houtige structuur en weinig smaak, niet echt lekker dus. Misschien kook je ze mee in stoofpotjes om die te binden, waarna je de wortel er weer uitvist. Wie het weet mag het zeggen!

Tips, weetjes & recepten

  • De Chinese naam, 竹薯, is letterlijk vertaald: bamboeknol, maar met bamboe heeft het niks te maken, anders dan dat het er op het eerste gezicht een beetje op lijkt
  • Niet verwarren met pijlkruidknolletjes of arrowhead. Die zijn wel lekker en worden in China en Japan volop als groente gegeten.
  • Lees ook de post over allerlei soorten bindmiddel/zetmeel op een rijtje (waaronder dus ook pijlwortelpoeder)

Wat is er te koop? (klik hier)