Gomashio (Japans sesam-zout)

gomashio, sesam-zoutHoe heet het?
Gomashio / gomasio / ごま塩, Japans sesam-zout, Japanese sesame salt.

Wat is het?
Gomashio is een bekend, simpel “kruidenmengsel” uit Japan bestaande uit sesamzaad (goma) en zeezout. Te koop in een potje maar ook makkelijk (en beter) zelf te maken.

Hoe te gebruiken?
Eigenlijk is gomashio een soort furikake, bedoeld als “strooisel” over gestoomde (sushi)rijst. Maar gomashio wordt ook veel gebruikt als “extra lekker zout”, gewoon over een steak of tonijn, op gegrillde asperges, gecarameliseerde zoete aardappelen, teveel om op te noemen. Je kunt het mengsel ook in een pepermolen doen om het fijn te malen.

Tips, weetjes & recepten

  • Gomashio wordt meestal gemaakt met zwart sesamzaad, maar met wit sesamzaad of een mengsel van die twee kan net zo goed.
  • Recept: zelf gomashio maken

Wat is er te koop? (klik hier)

Zwarte kardemom

Hoe heet het?
Zwarte kardemom kun je onderverdelen in twee varianten:
Zwarte kardemom
=> Amomum costatum
(Chinese/Vietnamese keuken, grotere peul, links op foto)
Namen: amomum tsao-ko, cǎo guǒ / 草果.
=> Amomum subulatum
(Indiase keuken, kleinere peul, rechts op foto)
Namen: zwarte kardemom, black cardamom, brown cardamom, Nepal cardamom, large cardamom.

Wat is het?
Zwarte kardemom is de donkerbruine peulvrucht van een kruidachtige struik, lid van de gemberfamilie, zusje van de groene kardemom. De geur doet sterk aan kamfer denken, mottenballen dus. In India worden de peulen boven een vuurtje gedroogd en krijgen daardoor ook een rokerig aroma. (in China niet of niet altijd)

Hoe te gebruiken?
De zaadjes in de peulen worden in India gebruikt in sommige currymengsels, maar het is gebruikelijker om de hele peulen mee te laten sudderen in stoofpotjes. Voor het serveren er wel even uithalen. Droog en donker jaren te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Gochugaru (Koreaans peperpoeder)

gochugaru, Koreaanse peperpoederHoe heet het?
Kimchi powder, gemalen rode peper voor kimchi, kimchi peper, Koreaanse chilivlokken, rood paprika poeder, Koreaans peperpoeder, Koreaans chilipoeder, Korean red pepper powder, hot pepper flakes, gochugaru / kochukaru / 고추가루 (Korea).

Wat is het?
Gochugaru zijn gemalen, (zon)gedroogde, rode pepers, maar niet helemaal fijngemalen, het zijn nog kleine stipjes. Milder dan gangbare chilipoeders, maar in tegenstelling tot wat er op het door de importeur opgeplakte stickertje staat absoluut niet gemaakt van paprika.

Hoe te gebruiken?
Dit is het basisingrediënt voor kimchi, de Koreaanse manier om groenten (met name Chinese kool) in te maken. Maar verder kun je dit poeder natuurlijk ook gewoon gebruiken zoals je andere chilipoeders of chiliflakes zou gebruiken. Koel en droog lang te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Andere posts over (gedroogde) chilipeper enzo:

Chilivlokken en Chilipoeder chilipeper gedroogde chilipeper Koreaanse gedroogde chilipeper (shilgochu) Kashmiri Chilli shichimi togarashi

Wat is er te koop? (klik hier)

Steranijs

SteranijsHoe heet het?
Steranijs, star anise, star aniseed, badiane, anijsster, bājiǎo / 八角
(letterlijk: acht-hoorn)

Wat is het?
Steranijs is de gedroogde vrucht van de gele, narcisachtige bloem van het Illicium verum boom die zich opent in de vorm van een achtpuntige ster. Deze vruchten worden geplukt voordat ze rijp zijn. Zodat de ronde, glanzende zaadjes er nog in zitten. Steranijs zou qua smaak en geur erg lijken op anijszaad, maar toch zou ik het een nooit door het andere vervangen. Steranijs heeft de warme, diepe geur van Pastis terwijl anijszaad ook een beetje de geur van hooi heeft. Kan wel lekker zijn, maar is duidelijk anders.

Hoe te gebruiken?
Meeste recepten gaan uit van hele steranijs, niet het poeder. Laat een steranijsje meekoken in stoofpotten, stoofpeertjes, thee-eieren of edamame. Chinezen zuigen op een steranijsje (of waarschijnlijk alleen zo’n zaadje) voor een frisse adem. In een afgesloten potje op een donkere plaats tot wel twee jaar houdbaar.
Nogal hard om in een vijzeltje zelf tot poeder te vermalen, vandaar dat een potje gemalen steranijs wel handig kan zijn, hoewel de meeste recepten dus uitgaan van hele zaden.

Tips, weetjes & recepten

  • Heston Blumenthal zweert bij steranijs als je stoofvlees, marinade, jus of iets anders maakt waarbij je de vleessmaak wilt “verdiepen”. Gewoon een half steranijsje voor iedere ui die je carameliseert/bakt als basis voor een saus. Lees het artikel hierover in: de Guardian.
  • Recepten: Edamame, jonge soja boontjes, Cinnamon Beef Noodlesoup, Chinese Tea Eggs, Heston Blumenthal’s Perfect Spaghetti Bolognese, eigenlijk zijn er teveel recepten om op te noemen. Ook in de hachee zou het niet misstaan!
  • Meer info over steranijs: Gernot Katzer’s Spice Pages (in ’t engels en duits)
  • NB: in Japan groeit een boom (Ilicium Anisatum) wiens steranijsjes (shikimi / 樒) zo op het oog niet te onderscheiden zijn van Chinese steranijs maar die erg giftig zijn. Ze worden gebruikt in bloemstukken en als wierrook en zijn dus absoluut niet geschikt voor consumptie.
  • Steranijs niet verwarren met anijszaad:
    Aniseed

Wat is er te koop? (klik hier)

Maltose

MaltoseHoe heet het?
Maltose, moutsuiker,moutstroop, malt sugar, rijstmoutsiroop, màiyá táng / 麦芽糖 (China).

Wat is het?
Maltose is een zeer stugge, stroopachtige, zoete substantie. In China wordt maltose al eeuwen gemaakt door gerst eerst te laten ontkiemen (dat noem je mout, vandaar de naam moutsuiker) en daarna te mengen met gekookte kleefrijst en dat mengsel een paar uur laten fermenteren. Als je dat mengsel vervolgens in een kaasdoek uitwringt hou je een zoete vloeistof en die wordt ingekookt tot de stroperige massa die we maltose noemen.

Hoe te gebruiken?
In China wordt maltose vaak als zoetstof gebruikt, maar van de ingekookte stroop worden ook zuurtjes, lolly’s en prachtig suikerwerken gemaakt. Wij kennen maltose vooral als de basis voor de marinade waarmee Peking Eend zo mooi rood wordt gelakt. De stugge maltose wordt iets handelbaarder als je hem voor gebruik een paar seconden in de magnetron zet. Maltose kan meestal wel vervangen worden door honing of een ander stroperige suikergoedje. Maltose is buiten de koelkast jaren houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Chinese suiker

Chinese SuikerHoe heet het?
Chinese suiker, Chinese gele of bruine suiker, kandijsuiker, bīngtáng (冰糖)

Wat is het?
De rock-sugar (links op de foto) is geraffineerde rietsuiker, verwerkt tot grote kandijbrokken. Eigenlijk geen verschil met de kandij zoals wij die kennen, behalve dan misschien de kleur. De bloksuiker (rechts op de foto) is ook rietsuiker, maar ongeraffineerd. En daarom heeft die ook een interessantere smaak, die je zou kunnen omschrijven als een beetje borstplaatachtig. Zoet en weeïg.

Hoe te gebruiken?
De gele kandij (rock-sugar) wordt in de Chinese keuken gebruikt om sommige sauzen een mooie, heldere glans te geven. Daarvoor wordt hij soms eerst nog gecarameliseerd. Het is handig om de suiker enigzins te vermorzelen voor gebruik, of nog beter, voor je ‘m in de kast zet.
De bruine bloksuiker is handiger in gebruik, je breekt er makkelijk een stukje af. Te gebruiken in alle recepten die om suiker vragen. Maar ook lekker om zo van te snoepen.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Fijne chilisaus

ChilisausHoe heet het?
Fijne chilisaus, gladde chilisaus, làjiāo jiàng / 辣椒酱.

Wat is het?
Fijne chilisaus is een simpele chilisaus. Fijn, slaat waarschijnlijk op fijngemalen, er zitten geen stukjes in.

Hoe te gebruiken?
Als dipsaus of in sauzen en gerechten. Ondanks de lange ingrediëntenlijst is de smaak naast pittig, vooral fris en simpel. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld chilibonensaus of sambal, die veel meer “karakter” hebben. En daarom zeer geschikt als je alleen pittigheid wilt en geen karakter/diepte. Maar dat is uiteraard volledig afhankelijk van persoonlijke voorkeur en de ruimte in je koelkast. Na openen nog wel een jaar of langer houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Ssamjang (Koreaanse saus)

Koreaanse BBQ-saus, ssamjang
Ssamjang (“ssam” betekent wrap en “jang” betekent saus) is de saus die men serveert bij een Koreaanse bbq. Gegrillde, gemarineerde stukjes kip, varken of rund worden in een blaadje sla gewikkeld samen met wat lente-ui, rijst en deze simpele maar verrassend lekkere saus. Doet het vast ook goed bij een gewone Hollandse bbq.

Ingrediënten
2 el doenjang (Koreaanse sojabonenpasta)
1 el gochujang (Koreaanse chilipasta)
½ el suiker
1 el sesamolie
1 teenje knoflook, geraspt
1 lente-uitje, fijngehakt
½ el geroosterde sesamzaadjes

Door elkaar roeren en serveren bij een Koreaans wrap, bijvoorbeeld met gegrillde kip (recept) of gegrillde speklapjes. De verhouding tussen de doenjang en gochujang staat niet vast en kun je naar smaak aanpassen.

PS Voor grootgebruikers en luie koks zijn er ook potten kant-en-klare ssamjang op de markt. In een vergelijkbare vierkante container als de doenjang en gochujang, maar dan groen.

Vijfkruidenpoeder

Chinees 5-kruidenpoeder (kaneel, kruidnagel, steranijs, venkelzaad)Hoe heet het?
Vijfkruidenpoeder, Chinees 5-kruidenpoeder, five spice,5-spice powder, ng heung fun, wǔ xiāngfěn / 五香粉

Wat is het?
Vijfkruidenpoeder is een kruidenmengsel uit de Chinese keuken dat de 5 basissmaken zoet, zout, bitter, zuur en scherp combineert. De samenstelling kan variëren, maar de bronnen spreken het vaakst over: kassia, kruidnagel, steranijs, venkelzaad en sichuanpeper. Kassia is een robuuster en goedkopere versie van kaneel. In veel gevallen wordt de sichuanpeper weggelaten of vervangen door zwarte peper.

Hoe te gebruiken?
Wordt gebruikt om vlees mee in te wrijven wat daarna wordt gebakken of geroosterd. Combineert vooral goed met vet vlees als varkensvlees of eend. Gebruik maar een klein beetje, de smaak kan nogal intens zijn.

Tips, weetjes & recepten

  • In Vijfkruidenpoeder wordt sichuanpeper vaak vervangen door zwarte peper. Nog veel vreemder is dat ze in het kant-en-klaar mengsel van Mee Chun niet alleen de sichuanpeper hebben weggelaten, maar ook de kruidnagel.
    Een andere variant is: kassia, kruidnagel, steranijs, anijszaad, gemberwortel. En de variant die ik naar aanleiding van deze post maakte is: kassia, kruidnagel, steranijs, sichuanpeper, komijnzaad, korianderzaad.
  • Recept: geglaceerde eendenborst
  • Niet verwarren met Japanse of Thiase zevenkruiden.

Wat is er te koop? (klik hier)

Verse groene peper

Verse groene peper Hoe heet het?
Verse groene peper, verse peperkorrels, fresh green peppercorns, Prik Thai On / พริกไทยอ่อน (Thailand), xiān hújiāo / 鲜胡椒 (China).

Wat is het?
Verse groene pepers zijn de onrijpe, groene besjes van de peperplant, Piper nigrum.

Hoe te gebruiken?
In zijn geheel toevoegen aan Thaise curries om die extra smaak/scherpte te geven. Waarschijnlijk net zoals sprieten citroengras niet bedoeld om op te eten, maar het kan natuurlijk wel. Of inmaken. Of drogen in de zon of oven om zelf zwarte peper te maken.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Tom Yum bouillonblokjes

Tom Yum Hoe heet het?
Tom Yum, Tom Yam,泰国汤粉

Wat is het?
Tom Yum is een beroemde Thaise soep, gemaakt op basis van citroengras, laos, sjalotjes, limoensap, vissaus, tamarinde en lekker veel chilipeper.

Hoe te gebruiken?
Als basis voor Thaise Tom Yum soep. Een of twee blokjes per liter kokend water. Opleuken met garnalen, wontons, kip, groente, etc etc.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Oestersaus

Oestersaus Hoe heet het?
Oestersaus, oyster sauce, oyster flavoured sauce, háo yóu / 蠔油 (China)

Wat is het?
Oestersaus is een saus uit de Kantonese keuken die wordt gemaakt door bouillon, getrokken van oesters, zolang in te koken tot je een dikke, bruine saus overhoudt. Daaraan worden meestal nog wat ingrediënten toegevoegd, voornamelijk voor de houdbaarheid, kleur en textuur, niet voor de smaak. Er bestaat ook een vegetarische oestersaus, gemaakt op basis van shii-takes ipv oesters. (klik hier voor mee informatie: mushroom sauce)

Hoe te gebruiken?
Op het laatst toevoegen aan roerbakgerechten met groenten, vlees of vis. Beroemd zijn de biefstukreepjes of Chinese broccoli in oestersaus.
De hoeveelheid hangt af van het merk dat je gebruikt. Over het algemeen kun je zeggen, hoe duurder de fles, hoe sterker het oesterextraxt, hoe minder je ervan hoeft te gebruiken. Sterker nog, net als met zwarte boontjes kun je gemakkelijk te veel gebruiken en het gerecht verpesten. Na openen nog wel een jaar houdbaar in de koelkast.

Tips, weetjes & recepten

Welk merk oestersaus is het lekkerst? (klik hier)

Vissaus

Vissaus Hoe heet het?
Vissaus, fish sauce, nam pla (Thailand), nuoc mam (Vietnam), patis (Filipijnen), yú lù / 鱼露 (China).

Wat is het?
Vissaus is het vocht van visjes (ansjovis of andere kleine visjes) dat door middel van maandenlang zouten en fermenteren in de zon uit de vis wordt onttrokken. Nam pla in het Thais betekent letterlijk “water van de vis”. De ingrediënten zouden dus niets anders moeten zijn dan: vis, zout en een klein beetje suiker.

Hoe te gebruiken?
Vissaus wordt in veel landen in Zuidoost Azië (Thailand, Laos, Cambodja, Vietnam, Birma en de Filipijnen) gebruikt zoals het westen zout gebruikt en de chinezen sojasaus. Het gaat dus vrijwel overal doorheen, in koude en warme gerechten. Laat je niet afschrikken door de “enge visgeur”, het is echt geen “acquired taste”, je Thaise gerechten kunnen niet zonder. Vissaus kan buiten de koelkast bewaard worden en blijft maandenlang goed.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop en welk merk is het beste? (klik hier)

Shii-take bouillonblokjes

shiitake bouillon Hoe heet het?
Shii-take bouillonblokjes, Chinese paddenstoelenbouillon, shii-take broth, dōnggū tāngfěn / 冬菇汤粉.

Wat is het?
Shiitake bouillon is een vegetarische bouillon op basis van Chinese champignons/shiitake. Het stelt op zich niet zoveel voor, maar daarom kan er ook niet zoveel mis mee zijn: zelf maken levert geen enorme voordelen op.

Hoe te gebruiken?
Als basis voor soepen en sauzen. Een of twee blokjes op 1 liter kokend water. Ook lekker om gerechten mee op smaak te brengen.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Kippenbouillonpoeder

 Kippenbouillonpoeder Hoe heet het?
Kippenbouillonpoeder, chicken powder, jīfěn (鸡粉)

Wat is het?
Kippenbouillonpoeder. Veel meer valt er niet over te zeggen.

Hoe te gebruiken?
Als smaakmaker door allerlei gerechten waarvoor maar een beetje kippenbouillon nodig is. Of gewoon in plaats van zout. Veel makkelijker dan dat gepruts met bouillonblokjes. Voordeliger ook. Alleen niet schrikken van de ingrediëntenlijst.

Wat is er te koop? (klik hier)

Tijgerlelieknoppen

Tijger-lelie-knoppen weken
Hoe heet het?
Tijgerlelieknoppen, tijger lelie knopjes, gouden naalden, leliebloemen, lily flower, tiger lily buds, golden needles, sedep malam (Indonesië), tjiem tjiem (Suriname), huanghua / 黄花, jinzhen cai / 金针菜 (China).

Wat is het?
Tijgerlelieknoppen zijn de gedroogde, ongeopende bloemen van de daglelie. De smaak is zoetig en doet een klein beetje denken aan witte asperges uit een potje. Tijgerlelieknoppen zijn geel tot geelbruin van kleur.

Hoe te gebruiken?
De tijgerlelieknoppen in een kommetje overgieten met kokend water en 30 minuten laten weken. Daarna uitknijpen en eventueel de harde stukjes eraf snijden. Tijgerlelieknoppen worden verwerkt in roerbakgerechten (vaak vegetarisch). Meestal niet meer dan een klein handjevol per gerecht.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Sesamolie

sesamolieHoe heet het?
Sesamolie, toasted sesame oil, sesame flavoured oil, zhīma yóu (芝麻油).

Wat is het?
Aziatische sesamolie wordt geperst uit gepelde, geroosterde sesamzaadjes. Dit kunnen witte of zwarte sesamzaadjes zijn. De kleur is redelijk donker en de smaak intens nootachtig. De sesamolie in healthshops in het Westen wordt koudgeperst uit ongepelde, ongeroosterde sesamzaadjes. Deze olie is veel lichter van kleur en zachter van smaak.

Hoe te gebruiken?
Aziatische sesamolie wordt voornamelijk gebruikt om een gerecht smaak te geven en als laatste toegevoegd aan het gerecht. Het wordt afgeraden om met sesamolie te wokken of frituren, de olie zou snel verbranden en de smaak afnemen. Ook lekker in koude dressings.
De koudgeperste, Westerse sesamolie is wèl geschikt om mee te bakken of frituren. Deze is te koop in natuurwinkels.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: Spinazie met sojasaus en sesamolie
  • Let op: er zijn nogal wat merken “sesamolie” die stiekem gewoon sojaolie zijn met een beetje sesamolie voor de smaak. Bijvoorbeeld de bekendste van Mee Chun, dat is geen pure sesamolie.

Wat is er te koop en welke sesamolie is het lekkerst? (klik hier)

Sesampasta


sesampasta
Hoe heet het?
Sesampasta, sesam saus, sesame paste, tahin of tahini, zhima jiang 芝麻酱

Wat is het?
Sesampasta is een pasta, gemaakt van gemalen, ongepelde, ongeroosterde sesamzaadjes (chinese versie), die smaakt als een een hele stroeve pindakaas, maar dan van sesam en zonder suiker. De arabische tahin wordt gemaakt van gepelde, geroosterde sesamzaadjes. Chinese sesampasta is enigzins bitter en niet echt lekker om zo te eten, tahin is veel gemakkelijker van smaak.

Hoe te gebruiken?:
De pasta wordt gebruikt als smaakmaker in (dip)sauzen voor Chinese koude gerechten. In de meeste recepten kan de sesampasta zonder problemen vervangen worden door tahin. Vaak heeft de olie zich afgescheiden en ligt in een dikke laag op de pasta, dan voor gebruik goed doorroeren.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: Bang Bang Chicken
  • Let op: ook op dit potje van Mee Chun staat genoteerd “pikante saus”, terwijl er echt niets pikants aan te ontdekken valt. Waarschijnlijk bedoelen ze “hartige saus”.

Wat is er te koop? (klik hier)