Categorie archief: Smaakmakers enzo

Ghee (geklaarde boter)

Geplaatst op door
48

Ghee, geklaarde boterHoe heet het?
Ghee, ghyo / ghī / ghi / ghyū / tūp / tuppa / ney (India), minyak samin (Indonesië).

Wat is het?
Ghee is eigenlijk gewoon geklaarde boter en heeft twee voordelen ten opzichte van gewone boter: je kunt het langer en harder verhitten voordat het verbrandt en het is langer houdbaar. Sommigen vinden het ook lekkerder. Ghee wordt veel gebruikt in en rond India, maar andere landen hebben ook zo hun eigen variant op ghee, al dan niet gefermenteerd.

Hoe te gebruiken?
Ghee wordt gebruikt om in te bakken of zelfs frituren, het rookpunt ligt namelijk op 250°C, dat is hoger dan voor menig oliesoort. Een ongeopende verpakking is vele maanden en zelfs jaren houdbaar buiten de koeling, eenmaal aangebroken liever wel in de koeling en luchtdicht bewaren al lopen de meningen hierover nogal uiteen. Er zijn veel mensen die ook de aangebroken ghee buiten de koelkast bewaren. Het kan dus allebei. Boter en dus ook ghee wordt hooguit ranzig, maar bederft niet.

Zelf ghee maken?
Ghee of geklaarde boter kun je gemakkelijk zelf maken. Smelt wat boter (of margarine voor veganisten) in een pannetje met dikke bodem op een zacht vuurtje. Je wilt niet dat het bruin wordt, alleen dat het smelt. Al vrij snel zullen zich op de bodem witte vlokken vormen, dat zijn de eiwitten die je straks weggooit. Giet voorzichtig de gesmolten boter in een kommetje en laat het bezinksel onderin de pan. Als er schuim bovenop is gaan drijven kun je dat er afscheppen. (zie illustratief: filmpje)
Om er echt ghee van te maken laat je het langer sudderen zodat er vocht verdampt en de hoeveelheid reduceert.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: gecarameliseerde kweeperen met dadels en kaneel.
  • In Oostenrijk bakt/frituurt men de Wiener Schnitzels traditioneel in zogenaamde Butterschmalz, eigenlijk ook een soort ghee.
  • Ghee in recepten kun je vervangen door zelfgeklaarde boter of bijvoorbeeld arachide-olie. Als de temperatuur in de gaten houdt kun je ook gewone boter gebruiken.

Wat is er te koop? (klik hier)

Gecondenseerde melk

Geplaatst op door
54

gecondenseerde melkHoe heet het?
Gecondenseerde melk, sweetened condensed milk. Tegenwoordig is er ook : gecondenseerde kokosmelk, sweetened condensed coconut milk.

Wat is het?
Gecondenseerde melk is koemelk of kokosmelk waar men suiker aan heeft toegevoegd en water aan heeft onttrokken. Wat overblijft is een dikke, plakkerige, lichtgele substantie die ingeblikt jaren buiten de koelkast te bewaren is. Heel handig in warme landen en daar dus bij iedereen bekend en populair. In Nederland zijn we altijd verwend geweest met verse melk en is/was het minder bekend.

Hoe te gebruiken?
Aangelengd met water in recepten gebruiken in plaats van verse melk of onverdund in thee en koffie in plaats van (koffie)melk, maar leuker is om er “Dulce de Leche” van te maken, een toffee/caramelachtige saus. Zet een dicht blikje ruim onder water in een diepe pan en laat 3 tot 4 uur zachtjes koken. Hoe langer, hoe donkerder van kleur en hoe steviger het wordt. Een half uurtje, wederom compleet ondergedompeld in de snelkookpan kan ook. Laat het blikje daarna ongeopend rustig afkoelen. Wat je zeker niet moet doen: blikje boven water uit laten steken (=ontploffingsgevaar), blikje nog warm openmaken (=verbrandingsgevaar), blikje in koud water snel af willen laten koelen (=ontploffingsgevaar). Eenmaal aangebroken in de koelkast nog wel een aantal dagen houdbaar, maar geen weken/maanden. Onaangebroken in de kast langer dan de THT-datum.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? En hoe maak je makkelijk bananenijs? (klik hier)

Kloewak noten

Geplaatst op door
8

keluak of kloewakHoe heet het?
Kloewak noot, kloewaknoten, kloewek, kluwak, kepayang (Maleisië), kluwek / keluwek / keluwak / keluak / kluak / picung / pucung / panarassan (Indonesië).

Wat is het?
Een kloewak noot is de gefermenteerde pit van de rugbybal-vormige vrucht van de pangiboom (Pangium edule), een grote boom die groeit in de mangroves van Indonesië, Nieuw Guinea en Maleisië. Eigenlijk is alles aan deze boom dodelijk giftig maar dankzij een ingewikkeld procédé van fermentatie weet men het blauwzuur in de zaden toch te elimineren. Kloewak ruikt een beetje naar bittere chocola, maar smaakt zuurder, zouter en vooral bitterder. Het ziet eruit als een ingedroogd keuteltje. Al met al een acquired taste, al zal dat vooral van de dosering afhangen.

Hoe te gebruiken?
Gerechten met kloewak zijn een specialiteit uit de Javaanse keuken, zogenaamde rawon-gerechten. Een of meerdere kloewaks worden meegemalen in boemboe (currypasta) of in stukjes meegebakken met een uitje of zo. Daarna gaat vlees of vis en vocht erbij om een tijdje te stoven tot “zwarte” curry of soep. Een zakje met kloewak noten is luchtdicht, buiten de koelkast nog vele jaren houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

    Rawon soep

  • Recept: soto rawon
  • De Nonya keuken in Singapore kent ook een beroemd gerecht met kloewak noten: buah keluak. De noten zitten dan nog in hun schil (foto), worden 2 dagen geweekt in water, de zwarte, plakkerige kern wordt er uitgepeuterd, vermengd met vlees en/of specerijen en weer teruggestopt in de lege omhulsels. Die worden dan samen met stukken kip gesudderd. Dit moet een stuk heftiger smaken dan de zwarte soep uit Java.

Wat is er te koop? (klik hier)

Gedroogde ansjovis (voor Koreaanse dashi)

Geplaatst op door
2

Dried anchovis for Korean dashiHoe heet het?
Gedroogde ansjovis, dried anchovies, mareun myulchi / marun myeolchi / 마른멸치 (Korea).

Wat is het?
Gedroogde ansjovis, inclusief kop en ingewanden. Ondanks dat ze gedroogd zijn worden ze toch ingevroren verkocht. Normaal gesproken wordt dit formaat ansjovis (± 8cm) niet gegeten, maar alleen gebruikt om een soort Koreaanse dashi van te trekken. Kleinere formaten ansjovis worden wel gebruikt voor bijgerechtjes, echt om op eten, daarover later misschien meer.

Hoe te gebruiken?
Het is aan te bevelen om het kopje eraf te breken en weg te gooien. Breek de ansjovis daarna doormidden en verwijder de ingewanden aangezien die nogal kunnen gaan stinken en de bouillon bitter maken (zie: illustratief filmpje). Breng 1 liter water aan de kook, doe er een stukje kombu in, zet het vuur uit en laat de kombu 10 minuten trekken. Haal de kombu eruit, ± 7 ansjovisjes erin en laat 20-30 zachtjes doorkoken. Passeren door een zeef, de ansjovisjes eruit vissen of een kruidenbuiltje/thee-ei gebruiken en dit is je basis voor Koreaanse soepen en sauzen. De gedroogde ansjovisjes zijn in de diepvries zo goed als onbeperkt houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

  • In Japan gebruiken ze iets vergelijkbaars om niboshi dashi van te trekken: niboshi / 煮干し of iriko / 炒り子. Het verschil is dat de Koreaanse versie van ansjovis is gemaakt en de Japanse van sardine, maar dat verschil zul je waarschijnlijk niet proeven.
  • Recept: ddukbokkie (“Korean ricecake in spicy sauce” met in de basis deze gedroogde ansjovisjes) (Engels met filmpje)
  • Filmpje met daarin duidelijk de drie soorten/grootten ansjovis naast elkaar en het recept voor kleine ansjovisjes: Myulchibokkeum / 멸치볶음 (zoete en pittig)

Andere posts over gedroogde vis enzo:

Gedroogde garnaaltjes Gedroogde inktvis Gedroogde st. Jacobs schelpen, Conpoy Katsuobushi, gedroogde bonito flakes Maldive Fish Ikan Teri, gedroogde ansjovis

Wat is er te koop? (klik hier)

Betelnoot (arekanoot)

Geplaatst op door
4

betelnut or arecanutHoe heet het?
Betelnoot, arekanoot, arecanoot, areca nut, betel nut, pinang (Indonesië), supari (India), mahk (Thailand), cau (Vietnam), bīnláng / 槟榔 (China).

Wat is het?
Betelnoot is het steenvruchtje (eigenlijk geen noot dus) van de van oorsprong Indonesische palmboom met de Latijnse naam Areca catechu. Ik zou zeggen de arekanoot van de arekapalm maar omdat dit nootje vaak wordt gekauwd met het blad van de betelplant wordt het heel verwarrend de betelnoot van de betelpalm genoemd. Betelnoot is bitter en heeft een licht stimulerende werking, een beetje als een sterke kop koffie. Jammer genoeg is het ook kankerverwekkend, heeft het een verwoestend effect op je tanden en is er nog een hele waslijst aan nare bijwerkingen. Ik durfde het niet te proeven.

Hoe te gebruiken?
Betelnootjes worden niet gegeten, maar gekauwd of beter gezegd gepruimd. Gewikkeld in een betelblad, samen met wat smaakmakers want betelnoot en betelblad zijn eigenlijk vies. Eenmaal vermengd met speeksel komen de werkzame stoffen vrij maar ook een dieprode kleurstof die de mond griezelig rood kleurt. (zie: foto’s) Na een tijdje kauwen wordt het pakketje uitgespuugd. Gedroogde schijfjes betelnoot zijn maanden/jaren te bewaren

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Wasabi (Japanse mierikswortel)

Geplaatst op door
7

Echte WasabiHoe heet het?
Wasabi, wasabi wortel, echte wasabi, Japanse mierikswortel, Japanese horseradish, wasabi / わさび / 山葵 / 和佐比 (Japan), Wasabia japonica / Eutrema japonica (L).

Wat is het?
Wasabi wortel (Wasabia Japonica) is het mildere, Japanse, groene zusje van onze witte mierikswortel (Armoracia rusticana). Wasabi groeit op twee manieren: gewoon in de grond (Hatake Wasabi) of veel beter: langs beschutte, snelstromende bergbeekjes (Sawa Wasabi). Lange tijd wist men alleen in Japan deze hydrocultuur na te bootsen om op grote schaal wasabi te telen, maar sinds een paar jaar lukt het ook in Australië, Canada, de VS en Engeland en sinds kort ook in Nederland. Echte wasabi smaakt lang zo scherp niet als de nep-wasabi zoals je die in tubetjes koopt. Het is veel subtieler, zachter, lekkerder, al schijnt de scherpte ook nog af te hangen van de soort/variëteit. Het is een kortstondige pittigheid die je niet zozeer voelt in je mond als wel in je neus.

Hoe te gebruiken?
Wrijf de wasabiwortel (schillen is niet nodig) rustig in rondjes over de speciale wasabi rasp, een soort wasbordje met venijnige puntjes. Hoe geduldiger, hoe romiger de pasta en hoe beter de smaak zich ontwikkelt door de blootstelling aan zuurstof. De smaak is na 4-5 minuten op haar hoogtepunt, daarna neemt ze langzaam af tot ze na zo’n 25-30 minuten vervlogen is. Je kunt het dan weer “oppiepen” door het te mengen met wat versgeraspte wasabi. Laat de pasta nooit op de metalen rasp zitten, dat versterkt de oxidatie. Rasp wasabi op het laatste moment of smeer het tussen de rijst & vis, zodat er weinig zuurstof bij komt. Nooit verhitten, daarmee verlies je alle smaak. Verse wasabiwortel bewaar je het best in de koelkast, gewikkeld in een stukje vochtig netel- of kaasdoek in een niet-metalen, open schaaltje. Om de 3 á 4 dagen een beetje vochtig maken met ijskoud water en je wasabi wortel is zo’n 2 tot 4 weken houdbaar. Je kunt ‘m ook helemaal opraspen en in porties invriezen.

Tips, weetjes & recepten

  • Let op: omdat echte wasabi duur, beperkt houdbaar en voorheen dus niet eens verkrijgbaar was heeft men voor het gemak een soort “nep-wasabi” ontwikkeld, meer daarover hier: wasabi pasta
  • Verwarring is ontstaan omdat wij in het Westen wasabi “Japanse mierikswortel” noemen en zij in Japan onze mierikswortel “Westerse wasabi”(“Seiyo wasabi”). Hoe dan ook gaat het om 2 verschillende wortels.
  • De hoger aangeschreven Sawa (Water) Wasabi is natuurlijk niet zomaar thuis te kweken, maar Hatake (Grond) Wasabi schijnt best goed zelf te telen te zijn. Zie hier een instructie: zelf wasabi telen. De bladen zijn lekker in salades.

Wat is er te koop? (klik hier)

Wasabi Pasta

Geplaatst op door
15

WasabiHoe heet het?
Wasabi / wasabipasta / わさび, Japanse mierikswortelpasta, Japanese horseradish paste.

Wat is het?
Wasabipasta zou in feite niets anders moeten zijn dan geraspte Wasabi, een wortel uit dezelfde familie als onze mierikswortel. De smaak is enigzins vergelijkbaar en omdat echte wasabi duur en beperkt houdbaar is heeft men voor de Westerse markt tubetjes “wasabipasta” ontwikkeld die bestaan uit mierikswortel, mosterdpoeder en groene kleurstof. De smaak is een stuk heftiger dan die van echte, Japanse wasabi. De pittigheid voel je vooral in je neus, tussen je ogen. Dus let op: ook al staat er wasabi op je tubetje, de kans dat er ook echt wasabi in zit is eigenlijk nul.

Hoe te gebruiken?
Wasabipasta samen met wat lichte sojasaus vermengen en als dipsausje bij sushi en sashimi serveren. Of bij zelfgemaakte sushi met kleine veegjes op de rijst smeren voor je die oprolt in een norivel. Verder eigenlijk op zo’n beetje dezelfde manier te gebruiken als mierikswortelpasta. Dus bijvoorbeeld vermengd met wat crème fraîche en/of mayonaise voor een pittig dipsausje bij seafood of rosbief. Tube na openen in de koelkast bewaren. Wasabi Er ook kleine blikjes met wasabipoeder op de markt. Die zijn nog veel langer houdbaar en hoeven uiteraard niet in de koelkast. Zelf met een beetje water pasta van maken. Tot slot is er de laatste jaren ook ingevroren, geraspte wasabi te koop: kizami wasabi. Die is al een beetje aangemaakt met een ponzu-achtige saus en is een echte aanrader.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Chinese bieslook (knoflookbieslook) op ’n rijtje

Geplaatst op door
Reageer

soorten bieslook

* Gewone Chinese bieslook
* Gele Chinese bieslook (in het donker geteeld)
* Bloeiende Chinese bieslook (de bloemensteel)
Voor de afzonderlijke besprekingen en twee recepten, klik: hier!

Op zich kun je elk van bovenstaande varianten gebruiken als een recept vraagt om “Chinese bieslook” of “knoflookbieslook”, maar meestal wordt gewoon de bovenste bedoeld, tenzij anders vermeld.

Kona Karashi (Japanse mosterd)

Geplaatst op door
10

kona karashi (Japanese mustard)Hoe heet het?
Japans mosterdpoeder, Japanese mustard powder, hot mustard, wa-garashi / 和からし (Japanse mosterd), kona-karashi / 粉からし (Japanse mosterdpoeder), neri-garashi / ねりからし (Japanse mosterdpoeder-pasta).

Wat is het?
Kona karashi is de Japanse variant van mosterd, meestal in poedervorm. De smaak is heter dan de meeste Westerse mosterdsoorten, een klein beetje bitterder en minder zuur omdat in tegenstelling tot onze mosterd er geen azijn wordt toegevoegd. Maar verder wel gewoon van gemalen mosterdzaad, dus enorm veel verschil is er nou ook weer niet.

Hoe te gebruiken?
Je mixt het poeder met een klein beetje water (1:1), liefst vlak voor gebruik, want onder invloed van lucht verdwijnt de smaak/scherpte vrij snel. Dan serveer je het bijvoorbeeld bij steak, schnitzel, oden, miso-soep of natto. Of je mixt het met sojasaus, ketchup of mayonaise tot een sausje. Er zijn erg veel mogelijkheden. Het poeder is vrij lang houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

  • Japanse mosterd is ook in tubes te koop, vergelijkbaar met de tubes wasabi.
  • Vaak gemengd met een beetje kurkuma (koenjit) voor de kleur.
  • Eigenlijk best vergelijkbaar met Colmans’s English Mustard Powder. En dus onderling uitwisselbaar

Wat is er te koop? (klik hier)

Rode rijstgist

Geplaatst op door
8

Red Rice YeastHoe heet het?
Rode rijstgist, rode gistrijst, rode gist, rode gefermenteerde rijst, red yeast rice, red fermented rice, red kojic rice, red koji rice, anka / ang-kak (Indonesië), hong-gug / 홍국 (Korea), hóng qú mǐ / hung kuk mai / 红曲米 (China).

Wat is het?
Rode rijstgist is gekookte, gewone, witte rijst die men 4-6 dagen laat fermenteren met de schimmelcultuur Monascus purpureus waardoor de rijst prachtig rood kleurt.

Hoe te gebruiken?
Rode rijstgist wordt veel gebruikt als natuurlijke kleurstof, bijvoorbeeld in gefermenteerde tofu , rode rijstazijn en soms ook in char siu (Chinese babi pangang), Peking eend en allerlei roodgekleurde, Chinese gebakjes. Daarnaast wordt het ook gebruikt in allerlei Chinese, Japanse en Koreaanse rijstwijnen die daardoor prachtig rood of roze kleuren. Rode rijstgist kun je ook gewoon 25 minuten koken in de verhouding 1 kopje rijst op 1½-2 kopjes water en bij je avondmaal serveren, maar aanbevelen kan ik dat niet. (bitter en metaalachtig!) Luchtdicht maanden te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Lees ook de post over: rode rijstwijn uit Fujian met stap-voor-stap recept om het thuis zelf te maken.
  • Omdat rode rijstgist enorm gezond zou zijn wordt het ook in geconcentreerde (tablet) vorm verkocht bij drogist en reformzaken. Iets met cholesterol, bloeddruk en spijsvertering.
  • Click to read this post about red rice yeast in english

Wat is er te koop? (klik hier)

Zwarte knoflook

Geplaatst op door
74

Zwarte, gefermenteerde knoflookHoe heet het?
Zwarte knoflook, gefermenteerde knoflook, black garlic, hēi dàsuàn / 黑大蒜 (China), kuro ninniku / 黒にんにく(Japan), geom eun maneul / 검은 마늘 (Korea).

Wat is het?
Zwarte knoflook zijn gewone, witte knoflookbollen (Allium sativum) die men 30 tot 40 dagen bij een temperatuur 65-80°C in een vochtige (70-80%) ruimte te fermenteren legt. Daarvoor is geen schimmel, startercultuur of andere toevoeging nodig, het zijn puur de aanwezige suikers en aminozuren in de knoflook die een soort maillardreactie aangaan. Vandaar de zwarte kleur en de zoetige smaak. De structuur is zacht en plakkerig, als een te zacht dropje. Het ruikt heerlijk, naar kruidige bouillon of sojasaus maar het is absoluut niet zout. Naast dat alles smaakt het natuurlijk ook nog gewoon naar knoflook en heeft het als voordeel dat je adem er niet van gaat stinken.

Hoe te gebruiken?
Je kunt de gepelde teentjes zo (rauw) opeten of gebruiken zoals je normale knoflook zou gebruiken. Bijvoorbeeld heel simpel met wat pasta en olie, alleen hoef je de knoflook dan niet zo lang te laten zweten als rauwe, witte knoflook. Ik denk dat zwarte knoflook ook een goede vervanger voor zwarte boontjes kan zijn, zeker in een zoutarm dieet. Afgesloten in het donker nog maanden te bewaren, liefst in de koelkast.

Tips, weetjes & recepten

  • Lijst met recepten: in het Nederlands en hier nog een paar in het engels.
  • Sommige gefermenteerde producten zijn soms een beetje wennen qua smaak, maar deze zwarte knoflook durf ik iedereen aan te bevelen. Gewoon lekker. Bovendien erg gezond.

Wat is er te koop? (klik hier)

Curry leaves (kerrie blaadjes)

Geplaatst op door
118

Kerrie blad (curry leaf) Hoe heet het?
Kerrieblad, kerrieblaadjes, curry blad, curry leaves, sweet neem leaves, karipatta (India), Daun kari (Indonesië), Murraya koenigii / Bergera koenigii / Chalcas koenigii (L), zoete neem (Suriname).

Wat is het?
Curry leaves zijn de blaadjes van een speciale boom uit India, Pakistan en Sri Lanka. Ondanks de naam hebben kerrieblaadjes weinig van doen met kerriepoeder. Kerriepoeder is een mengsel van allerlei specerijen zoals komijn, koriander en fenegriek. Curryblaadjes ruiken warm & kruidig en passen perfect in curry gerechten.

Hoe te gebruiken?
Verse blaadjes waren in Nederland amper te vinden mede omdat er een tijdlang een importverbod gold voor curryblaadjes uit landen waar die besmet kunnen zijn met de hier nog onbekende Yellow Dragon Disease Bacterie. Deze bacterie maakt citrusbomen ziek. Maar tegenwoordig (anno 2023) worden er veel curryblaadjes geteeld in Europa (Spanje), dus dat probleem is er niet meer. Je vindt ze bij de grotere Aziatische supermarkten en natuurlijk bij Indiaas gespecialeerde toko’s. Als curryblaadjes nog jong en fris zijn kunnen ze als smaakmaker op het einde van een gerecht worden toegevoegd (ik zag Jamie Oliver dat ooit doen), maar meestal zijn de blaadjes al wat ouder en taaier en dus minder lekker om op te eten. In dunne reepjes snijden kan al wat helpen en er voor het eten weer uitvissen ook. Traditioneel worden ze vaak samen met bijvoorbeeld mosterdzaadjes in het begin van een recept in de hete olie gebakken. Gedroogde blaadjes zijn wel te vinden, maar de moeite niet waard, laat ze dan liever weg in een recept. Verse blaadjes gaan snel achteruit, maar invriezen is een optie. Je kunt te tegenwoordig ook wel ingevroren kopen bij de toko.

Tips, weetjes & recepten

  • Niet verwarren met de kerrie-plant (Helichrysum italicum) die rond de Middellandse zee groeit. Die curry-plant is onbekend in India. En ook rond de Middellandse zee gebruiken ze ‘m niet of amper in de keuken.
  • Zaden of plantjes zijn wel (online) te vinden, bijvoorbeeld bij: www.happyexotics.com. Schijnt het best goed te doen in een pot op je terras.
  • Lees uitgebreid verder op Katzer’s page: curry leaves

Wat en waar is er te koop? (klik hier)

Kerriepoeder (curry powder)

Geplaatst op door
59

Kerrie poederKerrie of kerriepoeder is mengsel van verschillende specerijen. Er bestaat geen vaststaand of authentiek recept, het verschilt per land, regio of zelfs familie. In warmere oorden zit er vaak meer chilipoeder in en is het mengsel dus roder van kleur. In Nederland kennen we vooral kerrie djawa, een mengsel uit de Indische keuken en tegenwoordig ook hindoestaanse kerrie, uit de Surinaamse keuken. Uit India is de Kerrie Madras beroemd.

In de basis zit vaak komijnzaad, korianderzaad, zwarte peper, gedroogde chili, bruin mosterdzaad en fenegriekzaad, maar de variaties zijn eindeloos: kurkuma, gedroogde gember, ajowan, venkel, salamblad, piment, kruidnagel, kardemom, kaneel en meer.
Hieronder een kleine verzameling kerrie recepten:

Klik om verder te lezen

Mosterdzaad (geel, bruin of zwart)

Geplaatst op door
29

Yellow, Brown and Black Mustard seeds
Hoe heet het?
Eigenlijk zijn er drie soorten mosterdzaad:
* wit/geel mosterdzaad (Brassica hirta/alba)
* bruin/sarepta mosterdzaad (Brassica juncea)
* zwart mosterdzaad (Brassica nigra)

Wat is het?
Mosterdzaadjes zijn de mooie ronde zaadjes van verschillende planten uit het geslacht Brassica. In Europa vooral gebruikt om mosterd van te maken. Mosterdzaad heeft onbewerkt amper smaak. De scherpe smaak komt pas vrij nadat het gekneusd wordt en vermengd met water. Zwarte mosterdzaadjes zijn iets groter dan bruine mosterdzaadjes en smaken iets scherper/pittiger.

MosterdzaadHoe te gebruiken?
In de Indiase keuken wordt zwart of bruin mosterdzaad vaak een paar tellen in hete olie getoast voordat de overige ingrediënten in de pan gaan. Die techniek heet “Tarka”. Mosterdzaad is dan eerder kruidig en nootachtig dan scherp. Verder is mosterdzaad vaak onderdeel van allerlei kruidenmengsels, masala’s en kerriepoeders. Koel, droog en luchtdicht nog maanden zo niet jaren te bewaren.

MosterdzaadTips, weetjes & recepten

  • Recept met geel mosterdzaad: je eigen cajun kruiden mengen
    Recept met bruin mosterdzaad: zalm curry (van Madhur Jaffrey)
  • Zwart mosterdzaad is eigenlijk alleen handmatig te oogsten en kom je daarom niet vaak tegen in de schappen, al is het toch wel te krijgen bij Indiase toko’s. Gelukkig lijkt het erg op bruin mosterdzaad dat veel makkelijker te vinden is, alleen een ietsiepietsie milder smaakt.
  • In sommige vertaalde Indiase recepten staat dat je bruin mosterdzaad gerust kunt vervangen door geel mosterdzaad, maar ik zou dat echt nooit doen. Andersom wel.
  • In India gebruikt men ook vaak mosterdolie. Rauw (in vinaigrettes) smaakt die pittig en scherp, bij verhitting smaakt ze zoet en nootachtig.
  • Zie ook de post over: Japanse mosterd (wa-garashi) of voor veel meer informatie over mosterd: mosterdplanten.blogspot.com

Wat is er te koop? (klik hier)

Verschil komijn, karwij, venkel, anijs enzo

Geplaatst op door
15

Komijn, karwij, kummel, anijs, venkel, het valt soms niet mee om al die zaadjes uit elkaar te houden. Zeker als er dan ook nog zwarte komijn blijkt te bestaan of zoiets als ajowan. Ze lijken ook zo op elkaar, wat niet gek is want ze behoren tot dezelfde familie: de schermbloemenfamilie.

Verschil Karwij, komijn, anijs, ajowan, venkel

Hierboven zie je de verschillen.
Hieronder lees je de verschillen: klik om verder te lezen…

Djinten (komijnzaad)

Geplaatst op door
5

djinten of komijnHoe heet het?
Komijn, komijnzaad, djinten, djintan, djienten, jinten, cumin (GB), jintan (Indonesië), Jira / Jeera (India), keomin / 커민 (Korea), kumin / クミン (Japan), Thì là ai cập (Vietnam), Thian-khao / เทียนขาว (Thailand), zī rán / 孜然 (China).

Wat is het?
Djinten of komijn is een plant uit de schermbloemen familie, zusje van bijvoorbeeld anijs, karwij en venkel. We gebruiken eigenlijk alleen de zaadjes. Onmisbaar in de Indonesische en Indiase keuken, maar ook daarbuiten wordt het veel gebruikt. Oerhollands is de komijnenkaas.

Hoe te gebruiken?
Hele zaadjes eerst licht roosteren, niet te lang, anders worden ze bitter. Daarna heel, gekneusd of gemalen gebruiken. Je kunt ook reeds gemalen komijn kopen, reuze handig, maar die verliest wel snel geur en smaak. Hele zaadjes zijn (uiteraard luchtdicht) veel langer houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Ketoembar (korianderzaad)

Geplaatst op door
13

koriander-zaad (ketoembar)Hoe heet het?
Koriander, korianderzaad, ketoembar, ketumbar, coander, wantsenkruid, duizelzaad, coriander / coriandi seeds (Eng.), pak chi / ผักชี (Thailand), hạt giống rau mùi (Vietnam), dhania (India).

Wat is het?
Ketoembar is het zaad van de koriander plant. In het Nederlands is het niet altijd duidelijk of men met koriander het zaad of het blad bedoeld. De Amerikanen hebben dat beter geregeld, die zeggen coriander tegen het zaad en cilantro tegen de blaadjes. Gelukkig kun je uit een recept vaak wel opmaken wat bedoeld wordt. Smaakt anders dan verse koriander, warmer, kruidiger, minder zepig.

Hoe te gebruiken?
Hele zaden kun je eerst licht roosteren in een droge koekenpan en daarna kneuzen of fijnmalen. Er is ook gemalen koriander te koop, maar die loopt snel terug in kwaliteit. Wordt gebruikt in allerhande curries en boemboes in vele Aziatische keukens.

Tips, weetjes & recepten

  • Er bestaan een paar variëteiten. Korianderzaad in India is bijvoorbeeld vaak iets groter, bleker en milder van smaak dan die wij kennen. (foto).
  • Recept: Geroosterde groenten met tabil (kruidige oliedressing met oa koriander, karwij en komijn.
  • Lees ook de post over gewone, verse koriander en die over
    mexicaanse koriander.

Andere posts met/over koriander:

Verse kruiden: Koriander Culantro / Mexicaanse Koriander Tijgersalade

Wat is er te koop? (klik hier)

Zwarte komijn (kala jeera)

Geplaatst op door
8

Black CuminHoe heet het?
Zwarte komijn, black cumin, Kashmiri cumin, kala jira, kala jeera, Bunium persicum (L).

Wat is het?
Zwarte komijn is feitelijk geen zaadje, maar een gedroogde vruchtje. Vooral bekend in Iran, Afghanistan, Pakistan en het Noorden van India. Hoewel “gewone komijn” van zichzelf al heerlijk ruikt, ruikt zwarte komijn een beetje raar. Aards en muf, als een gefermenteerde, zwarte theesoort. Maar meegebakken in gerechten komt er een lekkere, nootachtige smaak/geur vrij.

Hoe te gebruiken?
Maakt (vaak) onderdeel uit van Indiase garam masala. Meefruiten aan het begin van het kookproces.  Zoals andere gedroogde kruiden koel en droog behoorlijk lang te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Fenegriek (zaad)

Geplaatst op door
50

Fenegriek zaadHoe heet het?
Fenegriek, fenegriekzaad, foenegriek, Grieks hooi, bokshoornklaver, fenugreek (GB), trigonella foenum-graecum (L), hú lú bā / 胡芦巴 (China), cỏ ca ri / hồ lô ba (Vietnam), Luk sat / ลูกซัด (Thailand), kelabat (Indonesië), methi (India).

Wat is het?
Fenegriek is een plant uit de enorme vlinderbloemenfamilie. Komt van oorsprong uit Mesopotamië en verspreidde zich van daaruit naar links (Middellandse zee) en naar rechts (Azië) de wereld over. Wij kennen in Nederland voornamelijk het gelige, hoekige zaadje, maar het blad is ook lekker (daarover lees je: hier). De zaadjes hebben een heerlijk kruidige, warme, kerrie-achtige geur. Het is dan ook een belangrijk ingrediënt in veel kerrie-mengsels.

Hoe te gebruiken?
Fenegriekzaad wordt gebruikt in ingelegde groenten, chutneys, kerrie mengsels en currypasta’s. Even roosteren haalt de bittere smaak eraf. Geweekte zaadjes zijn lekker door een salade. Fenegriek kun je ook laten kiemen of spruiten, net als taugé, op een vochtig schaaltje in het donker. Alleen werd het in even afgeraden toen men vermoedde dat er met EHEC-bacterie vervuilde zaden (uit Egypte) op de markt waren. Feneriekzaad kun je in een koffiemolen ook vermalen tot fenegriekpoeder. De zaadjes zijn luchtdicht nog jaren te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

  • Simpel, lekker recept van Madhur Jaffrey: Lamscurry Madras.
  • Tip: roer wat zachte geitenkaas met een theelepeltje geroosterde, gemalen fenegriek door gekookte spinazie. Ook lekker: laat wat fenegriekzaadjes in tot 60°C verwarmde olie trekken. Combineert goed met vis en schaaldieren.
  • Fenegriek is erg lekker in kaas, dus als je ergens fenegriek kaas tegenkomt moet je beslist proeven en kopen. De fenegriek wordt dan zoeter, lijkt een beetje op stukjes walnoot, maar lekkerder.
  • In de Joodse keuken gebruikt men fenegriekpoeder om een soort gelei van te maken. Het poeder wordt een nacht geweekt in water, daarna afgegoten en de gelei opgeklopt met vers water tot een romige, schuimige saus: hilbeh.

Wat is er te koop? (klik hier)