Tagarchief: grote bladeren

Over grote bladeren in de Aziatische keuken: bananenblad, lotusblad, bamboeblad, koenjitblad, pandanblad, maar ook melindjoblad, betelblad en shiso bladeren.

Wilde peper blad (Betel Leaf)

Geplaatst op door oktober 29, 2023
Reageer

Wild Betelblad of peperblad
Hoe heet het?
Wilde peperblad / wilde betelblad (NL), betel leaves / cha plu leaf / piper lolot / lolot pepper (Engels), cha phlu / champluu / ชะพลู / ช้าพลู (Thailand), pokok kadok (Maleisië), daun kaduk (Indonesië), lá lốt (Vietnam), phak i leut / pak eelerd / ຜັກອີ່ເລີດ (Laos), jiǎ jǔ / 假蒟 (China), Piper Sarmentosum (L). Ook wel simpelweg betelblad genoemd, maar let op, dat is iets anders: betelblad.

Wat is het?
Wilde peperblad is het hartvormige, lichtgroene blad met duidelijke nerven van de Piper Sarmentosum plant. De bladeren groeien aan stevige, oneetbare takjes en zijn meestal zo’n 8-10 cm groot en zouden een licht peperige smaak hebben. Ik vind het meer naar een ondefinieerbaar groen blaadje smaken en denk dat het blad vooral wordt gebruikt vanwege zijn vorm: handig om hapjes op te presenteren of in te verpakken.

Hoe te gebruiken?
In tegenstelling tot gewoon betelblad kun je wilde betelblad wel opeten. De twee bekendste gerechten ermee zijn Miang Kham (kleine Thaise hapjes op een peperblaadje) en Bo La Lot (Vietnamese in peperblad gegrillde vleespakketjes). In Laos eet men peperblad ook in/als salade, in Maleisië fijn gesneden met andere verse kruiden in nasi ulam (“kruidenrijst”). Je ziet het ook wel in reepjes over curry of soep gestrooid of meegestoofd als spinazie. Wilde peperblad is maar kort te bewaren, in de koelkast, liefst met wat vochtig gemaakt keukenpapier. Verlepte blaadjes krijg je niet meer fris door ze in een vaasje met water te zetten (kijk maar). Men zegt dat 3 uurtjes in koud water met een schepje suiker erin wel zou werken.

Tips, weetjes & recepten

  • Als je geen wilde peper kunt vinden en toch miang kham wilt maken kun je ook shiso of kleine blaadjes sla, zoals little gems, kunnen gebruiken of de hapjes op Chinese lepels serveren. Vietnamese bo la lot zou ik niet willen maken met iets anders dan peperblad.
  • Omdat wilde peperblad wel eetbaar is zie je soms hippe, kleine versies van gerechten die normaal worden bereid in bananen-, bamboe-, koenjit-, lotus- of pandanblad. Leuk om eens mee te experimenteren, bijvoorbeeld: fingerfood Otak Otak.
  • Men zegt dat de smaak verandert als je wild peperblad verwarmt of bakt. Dat deed ik nog niet eerder, maar dat moet ik nu zeker uitproberen. Ik kom erop terug.

Recept
Wilde peperbladeren met geroosterde kokos naar recept uit: Bijbel van de Thaise Keuken:
Wilde peperbladeren met geroosterde kokos
Wat is er te koop? (klik hier)

Amsoi

Geplaatst op door september 3, 2019
Reageer

Amsoi
Hoe heet het?
Amsoi, am choi, am choy, Brassica juncea var. rugose (L). In andere talen is er niet zo’n specifieke naam voor amsoi maar noemt men het: Indian mustard leaves, mustard greens, jiècài / 芥菜 (China)

Wat is het?
Amsoi is net als kai choi een variant in de enorme Aziatische mosterdkoolfamilie Brassica Juncea. Daarom smaakt amsoi een beetje mosterdachtig, een tikje bitter, maar niet bitterder dan bijvoorbeeld andijvie. Deze van oorsprong Afrikaanse plant verspreidde zich door de eeuwen heen via Afrika naar Azië en vandaar naar Suriname. In Nederland kennen we amsoi vooral uit de Surinaamse keuken. De stelen zijn stevig maar mals, de bladeren ovaal, groot en een beetje gekarteld. De amsoi op de foto is zo’n 60cm lang.

Hoe te gebruiken?
Snijd de kontjes eraf en spoel de bladeren afzonderlijk goed onder de kraan af. Droog eventueel af. Stapel de bladeren op elkaar en snijd in dunne reepjes. Twee minuten roerbakken is genoeg, iets langer stoven mag ook, gewoon met een knoflookje en bijvoorbeeld wat soja- of oestersaus. Amsoi kan ook rauw gegeten worden. Amsoi kun je in theorie wel een paar dagen in de koelkast bewaren maar krijgt al snel gekneusde en verlepte plekjes.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Tajerblad

Geplaatst op door november 28, 2018
10

Tajer Blad
Hoe heet het?
Tajerblad, tayerblad, tajawiri, boterblad, Surinaamse spinazie, Olifantsoor, arrowleaf elephant ear / tayer leaf / Tahitian spinach (Engels), Xanthosoma Brasiliense (L), daun kimpul (Indonesië).

Wat is het?
Tajerblad is het jonge blad met lange steel van “de tajerplant”. Maar let op, er bestaan meerdere varianten van “de tajerplant”. Het tajer-blad dat je in de winkel vindt komt van de variant Xanthosoma Brasiliense. De zetmeelhoudende, harige tajer-knollen die worden gebruikt om Surinaamse pom van te maken zijn van de variant Xanthosoma Sagittifolium. Je zou van die variant ook het blad kunnen eten als je het jong oogst, maar feitelijk doet niemand dat. Tajerblad smaakt net als spinazie, alleen is de structuur iets zachter, iets fluweliger, misschien wel lekkerder.

Hoe te gebruiken?
Snijd of trek de stelen los van het blad. Snijd de kontjes van de stelen en gooi weg. Als de stelen erg dik zijn kun je er beter even een dunschiller overheen halen. Snijd in kleine stukjes en houd apart. De tajerbladeren kun je opgestapeld of samen opgerold in dunne reepjes snijden. Als er erg dikke nerven in zitten kun je die eruit snijden en bij de steeltjes doen. Verwerk net als spinazie, maar gaar eerst de stelen en doe een paar minuten later het blad erbij. In de Surinaamse keuken worden de stelen meestal met wat ui, knoflook en het onvermijdelijke maggiblokje gebakken. Wat currypasta erbij is ook lekker. Met een paar minuten is het klaar. Tajerblad kun je ook rauw eten in/als een salade. Tajerblad wordt snel lelijk en slap, meestal is 2 dagen bewaren (in de koelkast) wel het maximum.

Tips, weetjes & recepten

Melindjo (blad & nootjes)

Geplaatst op door november 27, 2022
7

Melinjo
Hoe heet het?
Melindjo, melindjoe, melinjo, belinjo, Gnetum gnemon (L), bitter nut (GB), mlinjo (Java), tangkil (Sundan), bago (Maleisië), khalet (Cambodja), phakmiang (Thailand). In Indonesië heet het blad “daun melinjo” en de nootjes/vruchtjes “biji melinjo”.

Wat is het?
De melindjoe is een boom uit Zuidoost-Azië. Van de schors wordt touw gemaakt en van de op kleine olijfjes lijkende nootjes een soort kroepoek genaamd emping (waarover meer in de post over: emping). De donkergroene, gladde, glimmende bladeren lijken qua vorm een beetje op laurier (of om het Aziatisch te houden salam-blad) maar kunnen veel groter worden. Melinjo nootjes en blad smaken bitter en hebben die typische smaak en geur van emping.

Hoe te gebruiken?
Melindjoblad en nootjes zijn een typisch ingrediënt voor sajoer asem, een Indonesische friszure groentensoep, rijkgevuld met bijvoorbeeld kangkoeng, jonge/onrijpe nangka, katjang pandjang, laboe siam, oyong, tamarinde en melindjo dus. Blad wordt in zijn geheel of in reepjes meegestoofd, de nootjes gehalveerd. Beiden gauw een half uur of langer. Blad en nootjes zijn in de koelkast nog wel een week of langer te bewaren.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Lotusblad

Geplaatst op door november 23, 2018
9

Gedroogd LotusbladHoe heet het?
Lotusblad, lotusbladeren, lotus leaves, hé yè / 荷叶/ 荷葉 (China), daun teratai (Indonesië), bai buaa/ ใบบัว (Thailand).

Wat is het?
Lotusbladeren zijn de gedroogde bladeren (⌀ 60cm) van de heilige of Indische lotus (Nelumbo Nucifera). Net als bananenblad of bamboeblad wordt lotusblad gebruikt als een soort oerversie van plastic folie of bakpapier. Om gerechten in te beschermen tegen uitdrogen, aanbakken of uit elkaar vallen. Een bekend gerecht met lotusblad is lo mai gai (kleefrijstpakketjes met kip en andere smaakmakers) of Beggar’s Chicken. Jonge blaadjes zijn wel eetbaar, maar deze grote niet. Lotusblad geeft een beetje een theesmaakje aan je eten.

Hoe te gebruiken?
Overgieten met kokend water en daarin half uur of langer laten weken tot het zacht en plooibaar is. Er iets opleggen om ze onder water te duwen is vaak wel nodig. De waterafstotende bovenkant van het lotusblad komt altijd aan de binnenkant van het pakketje, in contact met het eten dus. De nerven aan de buitenkant. Snijd de steelaanzet weg en halveer of kwarteer het blad. Eigenlijk komen er nooit bijzondere vouwtechnieken aan te pas, gewoon tot een pakketje vouwen en eventueel met een touwtje dichtbinden, al is het pakketje op de dichtvouwkant leggen vaak genoeg. Gedroogde lotusbladeren zijn nog maanden, zo niet jaren houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Bamboeblad

Geplaatst op door februari 10, 2019
4

Gedroogd bamboeblad
Hoe heet het?
Bamboeblad, bamboebladeren, bamboo leaves, zongzi leaves, zhú yè / 竹叶 of zòngzi yè / 粽子叶 (China), daun bamboo (Indonesië), Bı p̄hị̀ / ใบไผ่ (Thailand).

Wat is het?
Bamboeblad is het gedroogde blad van de bamboe plant, meestal uitgezocht op uniforme exemplaren van zo’n 50 bij 10cm. Bamboebladeren worden gebruikt om bijvoorbeeld zongzi / 粽子 in te verpakken. Zongzi zijn kleine, gestoomde, pyramide-vormige pakketjes van kleefrijst met in het midden een hartige vulling van bijvoorbeeld char sui, Chinese paddestoelen, tofu of spek. Zoete vullingen met bijvoorbeeld rode bonenpasta of jujubes bestaan ook.

Hoe te gebruiken?
Week de bladeren een nachtje in koud water. Als ze niet passen in je emmer of gootsteen, wacht dan een half uurtje, daarna kun je ze voorzichtig buigen. De volgende dag een minuut of 8 koken en afspoelen. Gebruik voor de veiligheid twee bladeren op elkaar. De onderkant van het blad (met ribbel/nerf) komt aan de buitenkant van het pakketje. Er zijn verschillende vouwtechnieken, zoek voor illustratieve filmpjes op youtube op “zongzi”. De gevulde pakketjes worden gekookt en/of gestoomd. Bamboeblad eet je niet op. Verse of ingevroren bamboebladeren heb ik in Nederland nog niet gezien. Gedroogde bamboebladeren zijn volgens de verpakking een jaar houdbaar (ik denk langer).

Tips, weetjes & recepten

bamboe-blad weken

Wat is er te koop? (klik hier)

Bananenblad (daun pisang)

Geplaatst op door december 6, 2018
19

bananenblad / bananenbladerenHoe heet het?
Bananenblad, banana leaf, pisangblad, daun pisang (Indonesië).

Wat is het?
Bananenblad is het enorme, bijna rechthoekige blad van de tropische bananenboom. Bananenblad kun je niet opeten, het wordt ceremonieel of decoratief gebruikt of voor de exotische oervorm van “koken en papillote”. In tegenstelling tot bijvoorbeeld pandanblad geeft bananenblad (bijna) geen smaak af.

Hoe te gebruiken?
Eerst even schoonvegen, dan in kleinere, decoratievere stukken geknipt op een bord leggen om je gerecht op te serveren. Of decoratief èn functioneel tegelijk: als anti-plak-velletje in bamboe stoommandjes. Als je er bakjes van wilt vouwen of vis in wilt verpakken kun je de bananenbladeren het beste eerst even onderdompelen in kokend water of door een gasvlam halen. Het blad wordt dan iets soepeler en breekt/splijt minder snel, maar het blijft oppassen geblazen. Dichtmaken kan met tandenstokertjes of gewoon een nietmachine. Je kunt de pakketjes stomen, maar ook op de bbq leggen. In de koelkast best lang te bewaren, ook goed in te vriezen.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: Fish Amok (Cambodiaans recept voor vismousse, gestoomd in bananenbladbakje)
  • Recept: ikan pepesan (makreel in bananenblad)

Wat is er te koop? (klik hier)

Pandan Blad

Geplaatst op door november 11, 2018
12

Pandanblad of pandanHoe heet het?
Pandan blad, pandanus, schroefpalm, Pandanus amaryllifolius, ketaki / Kevadaa (India), lá dứa / bānlán yè / 斑兰叶 (China), bai teuy / bai dtoei horm / ใบเตย (Thailand), daun pandan / pandan wangi / soon-mhway (Indonesië).

Wat is het?
Pandan of pandanblad is het lange, smalle blad van een bepaald soort palm. Die bladeren hebben een heerlijke, nootachtige geur die zeer geliefd is en veelvuldig gebruikt wordt in Indonesië en omringende landen. Deze lekkere geur vind je ook terug in versgebakken witbrood en jasmijnrijst, daarom ook wel pandanrijst genoemd.

Hoe te gebruiken?
Leg een knoop in een blad (door de kneuzing komen de smaken vrij) en laat meekoken in rijst of curry. Wordt ook gebruikt om kip of vis in te wikkelen en roosteren/grillen. De bladeren worden dus niet opgegeten, maar alleen gebruikt om smaak af te geven. Om zelf pandan-extract te maken blitz je 18 schoongespoelde pandanbladeren met 75ml water in een keukenmachine of blender. Haal dit mengsel door een fijne zeef en/of wring uit in een kaasdoek en bewaar tot 1 week in de koelkast. Vers pandanblad en pandanextract kun je goed invriezen (zie ook foto’s na de klik).

Tips, weetjes & recepten

  • Recept (in engels): chicken wings in pandan leaves
  • Men noemt pandan ook wel de Vanille van het Oosten: in Azië wordt pandan (extract/sap) gebruikt voor het op smaak brengen en kleuren van de prachtigste desserts en gebak. De beroemde gifgroene pandan chiffon cake ziet er superchemisch uit, maar was dat tot voor kort dus niet. Tegenwoordig wordt net als overal steeds vaker met kunstmatige geur- en kleurstoffen gewerkt voor hetzelfde effect.
  • Pandan extract/sap/pasta in recepten zou je eventueel kunnen vervangen met vanille, het recept zal dan nog steeds lekker zijn, maar natuurlijk wel anders.
  • Of je gebruikt voor het gemak een paar druppeltjes: pandan aroma van Koepoe Koepoe of Jo-La

Pandan spriet

Zelf pandan extract maken?
Was de pandan, snijd witte stukjes aan de onderkant weg (die kunnen bitter zijn) en doe samen met wat water in een keukenmachine om fijn te malen. Daarna uitdrukken in een fijne zeef of uitwringen in een kaasdoek of schone zakdoek. Het extract kun je ook in blokjes invriezen.

Gewassen pandanblad in stukken
Pandan Extract Maken
Pandan pulp uitknijpen
IJsblokjes van pandan extract

Wat is er te koop? (klik hier)

Betelblad (sirih)

Geplaatst op door oktober 29, 2023
20

pinang of betel-bladHoe heet het?
Betelblad, betel, betelpeperblad, betel leaf, piper betle (L), daun sirih (Indonesië), trầu (Vietnam), bai cha plu / plue (Thailand).

Wat is het?
Betelblad is het blad van de betelpeper, een van oorsprong Maleisische klimplant uit de peperfamilie. Dit grote (± 12cm), beetje stugge, hartvormige blad heeft naast een licht stimulerende werking ook allerlei medische eigenschappen. Het blad wordt niet gegeten maar gekauwd.

Hoe te gebruiken?
Het betelblad dat in Nederlandse toko’s is vrijwel altijd het stugge blad van de piper betle. Alleen geschikt om medicinaal op te kauwen en weer uit te spugen, niet om op te eten of eten in te wikkelen. Gebruiken als decoratief blad om hapjes op te serveren kan natuurlijk wel. In de ijskast nog best lang te bewaren. Invriezen kan ook, al komt het er minder mooi uit dan het erin ging.

Tips, weetjes & recepten

  • In Thailand en Vietnam kent men een iets andere variant van deze plant:
    Wilde Betel, wild pepper, La Lot
    De Piper Sarmentosum. Dit blad is kleiner, malser en wordt wèl opgegeten, bijvoorbeeld gewikkeld om kleine hapjes (miang kham). Er is in het westen geen goede naam voor deze variant, soms wordt het “wilde betel” of “wilde peper” genoemd en verder cha plu (Thailand), pokok kadok (Maleisië) of lá lốt (Vietnam). In Masterchef Australië maakt men er graag knapperige “betel leaf tempura” mee. Zie ook deze nieuwe post over dit: wilde peperblad
  • Omdat betelblad vaak gekauwd wordt met betel- of arekanoot heeft het wellicht een slechte naam, maar het is alleen dat nootje dat zo ongezond is, niet het blad. Integendeel, het blad heeft allerlei goede eigenschappen

Wat is er te koop? (klik hier)

Koenjit (kurkuma of geelwortel)

Geplaatst op door december 6, 2018
59

curcumaHoe heet het?
Koenjit, kurkuma, geelwortel, E100, Indiase saffraan, turmeric / curcuma (EN), kunyit / kunir (Indonesië), haldi (India), Kha min / ขมิ้น (Thailand), Nghệ (Vietnam)

Wat is het?
Koenjit of kurkuma is de wortelstok (Ø 1cm) van de tropische plant Curcuma longa, lid van de gember-familie. Koenjit wordt niet alleen gebruikt voor de smaak maar vooral ook voor de gele kleur. Bijvoorbeeld in kerriemengsels, piccalilli en zelfs margarine. Het wordt ook wel gebruikt om het veel duurdere saffraan te vervangen, vandaar de naam “Indiase saffraan”. De wortel is feloranje maar het kleurt gerechten geel.

Hoe te gebruiken?
De wortel in schijfjes meestoven in curries, mee fijnmalen in boemboe en currypasta of fijnraspen op een microplane rasp. Voor het kleuren van bijvoorbeeld nasi kuning wordt koenjit eerst geraspt en daarna uitgeknepen. Het vocht wordt dan gebruikt om de rijst te kleuren. De smaak is een beetje bitter, mosterd- en aarde-achtig, vooral in poedervorm. Maar omdat het zo ontzettend vlekt (plastic handschoentje zijn geen overbodige luxen) is koenjit-poeder toch wel erg makkelijk. Meestal is een half theelepeltje poeder al genoeg in een recept. Verse koenjit kun je wel een tijdje bewaren in de koelkast. Invriezen kan ook.

Grote koenjit bladerenTips, weetjes & recepten

  • In Indonesië (vooral op Sumatra) worden ook de jonge blaadjes (daun kunyit) van koenjit gebruikt. Als kruid, maar ook als groente. De grote (50cm lange) bladeren (zie foto links) worden net als bamboeblad enzo voornamelijk gebruikt eten in te wikkelen of op te serveren, je eet het daarna niet op.
  • Lees meer over de zusjes van koenjit: gember, laos, kentjoer en temoe koentji.
  • Lees veel meer over de vele goede eigenschappen koenjit op: geelwortel.blogspot.com


Verse Kurkuma

Wat is er te koop? (klik hier)

Shiso blad (groene Perilla)

Geplaatst op door december 27, 2019
19

Perilla, Japanse shisoHoe heet het?
Shiso, groene shiso, Perilla, Japanse munt, Chinese basilicum, sesame leaf, aojiso / 青紫蘇 / aoba / oba (Japan), ggaennip / 깻잎 (Korea).

Wat is het?
Shiso is het heldergroene, gekartelde, hartvormige blad (5-10cm) van de perilla plant, familie van de munt, vooral bekend uit de Japanse keuken. Pittige, kruidige smaak: citrusachtig fris met de warmte die een kaneelstok kan hebben. Anderen proeven ook munt, basilicum of venkel/anijs. Complexe smaak dus. In Nederland werd perillablad geïntroduceerd door Koppert Cress onder de merknaam Shiso® en dat is de naam waaronder de meesten het nu kennen, maar buiten Nederland zullen ze je raar aankijken als je om shiso vraagt. Een modern geval van genericide dus.

Hoe te gebruiken?
Als decoratief onderdeel van een sashimi schotel, of als kruid in dunne reepjes door salades, over noodles of pasta. Combineert goed met vis of kip. Kan ook gewoon meegestoofd of meegewokt worden. Of zelfs gefrituurd in een tempurabeslagje. In de koelkast 1 tot 2 weken houdbaar. Ingelegd in zout nog langer houdbaar. Zelf kweken kan ook.

Tips, weetjes & recepten

  • Met gewoon “shiso” wordt meestal bovenstaande groene variant bedoeld, maar er is ook nog een donkerrode, paarsbruine variant. Zie volgende blogpost daarover: Shiso Rood
  • Naast het groene of rode shiso blad kent men in Japan ook nog de steeltjes met bloemknopjes genaamd Ghojiso (ear shiso).
  • En helemaal hip is: (Koreaanse) paarse shiso cress of groene shiso cress
  • De shiso in Korea is een iets andere soort met een iets andere smaak en minder gekarteld blad. In Nederlands soms te koop als sesam blad kimchi.

Wat is er te koop? (klik hier)

Rode shiso (paarse Perilla)

Geplaatst op door november 11, 2018
10

Paarse shiso in azijn
Hoe heet het?
Rode shiso, purple perilla, notenkruid, purple mint, beefsteak plant (een groot blad zou op een biefstuk lijken), akajiso / 赤紫蘇 (Japan), Hóng zǐ sū / 红紫苏 (China), Rau tía tô / tia to (Vietnam), soyeob / 소엽 (Korea).

Wat is het?
Rode shiso is een donkerrode, bruinpaarse Perilla-variant, familie van de munt, vooral bekend uit de Japanse en Koreaanse keuken. Net als de groene variant (zie vorige post) een pittige, kruidige smaak, maar ook een beetje bitter. Het blad is omgekeerd hartvormig en heeft een gekartelde rand. De kleur is gemêleerd, het paarsrode zit vooral aan de onderkant.

Hoe te gebruiken?
Op zich net als groene shiso te gebruiken, dus als kruid in salades, noodles of bij (vette) vis, maar in Japan wordt ze eigenlijk voornamelijk gebruikt om umeboshi de karakeristieke rode kleur te geven. In China wordt ze veel gebruikt in de traditionele medicijnkunst. Ik kwam rode shiso als plantje tegen bij de turkse supermarkt. Makkelijk in de vensterbank te houden. Heeft veel water nodig.

Tips, weetjes & recepten

  • In Nederland werd perillablad geïntroduceerd door Koppert Cress onder de merknaam Shiso® en dat is de naam waaronder de meesten het nu kennen, maar buiten Nederland zullen ze je raar aankijken als je om shiso vraagt. Een modern geval van genericide!
  • Lees meer over de groene variant: Shiso Groen
  • Nog hipper is: (Koreaanse) paarse shiso cress of groene shiso cress
  • Lees meer over: umeboshi (zure, Japanse pruimpjes) en umezu (Japanse pruimenazijn)
  • Weetje: paarse shiso is (naast koriander) het meest gebruikte kruid in de Keuken van Hunan. Vooral gebruikt in combinatie met vis en andere dieren uit water.

Wat is er te koop? (klik hier)