Steranijs

SteranijsHoe heet het?
Steranijs, star anise, star aniseed, badiane, anijsster, bājiǎo / 八角
(letterlijk: acht-hoorn)

Wat is het?
Steranijs is de gedroogde vrucht van de gele, narcisachtige bloem van het Illicium verum boom die zich opent in de vorm van een achtpuntige ster. Deze vruchten worden geplukt voordat ze rijp zijn. Zodat de ronde, glanzende zaadjes er nog in zitten. Steranijs zou qua smaak en geur erg lijken op anijszaad, maar toch zou ik het een nooit door het andere vervangen. Steranijs heeft de warme, diepe geur van Pastis terwijl anijszaad ook een beetje de geur van hooi heeft. Kan wel lekker zijn, maar is duidelijk anders.

Hoe te gebruiken?
Meeste recepten gaan uit van hele steranijs, niet het poeder. Laat een steranijsje meekoken in stoofpotten, stoofpeertjes, thee-eieren of edamame. Chinezen zuigen op een steranijsje (of waarschijnlijk alleen zo’n zaadje) voor een frisse adem. In een afgesloten potje op een donkere plaats tot wel twee jaar houdbaar.
Nogal hard om in een vijzeltje zelf tot poeder te vermalen, vandaar dat een potje gemalen steranijs wel handig kan zijn, hoewel de meeste recepten dus uitgaan van hele zaden.

Tips, weetjes & recepten

  • Heston Blumenthal zweert bij steranijs als je stoofvlees, marinade, jus of iets anders maakt waarbij je de vleessmaak wilt “verdiepen”. Gewoon een half steranijsje voor iedere ui die je carameliseert/bakt als basis voor een saus. Lees het artikel hierover in: de Guardian.
  • Recepten: Edamame, jonge soja boontjes, Cinnamon Beef Noodlesoup, Chinese Tea Eggs, Heston Blumenthal’s Perfect Spaghetti Bolognese, eigenlijk zijn er teveel recepten om op te noemen. Ook in de hachee zou het niet misstaan!
  • Meer info over steranijs: Gernot Katzer’s Spice Pages (in ’t engels en duits)
  • NB: in Japan groeit een boom (Ilicium Anisatum) wiens steranijsjes (shikimi / 樒) zo op het oog niet te onderscheiden zijn van Chinese steranijs maar die erg giftig zijn. Ze worden gebruikt in bloemstukken en als wierrook en zijn dus absoluut niet geschikt voor consumptie.
  • Steranijs niet verwarren met anijszaad:
    Aniseed

Wat is er te koop? (klik hier)

Goaboon (vleugelboon)

Gevleugelde bonenHoe heet het?
Goaboon, goa bean, winged bean, wing bean, vleugelboon, four-angled bean, asparagus bean, dragon beans, Psophocarpus tetragonolobus (L), tua pluu (Thailand), kacang botol (Maleisië), ketjipir (Indonesië), yìdòu / 翼豆 / sìléng dòu / 四棱豆 (China)

Wat is het?
Goaboon is familie van de snijboon. Deze snelgroeiende klimplant komt oorspronkelijk uit Papua New Guinea, maar groeit tegenwoordig ook in andere warme, tropische landen als Philippijnen, Indonesië, India, Burma, Thailand en Sri Lanka. De “erwtjes” in deze boon zijn qua voedingswaarden vergelijkbaar met de sojaboon, boordevol eiwitten. Bladeren, bloemen en wortels worden ook gegeten.

Hoe te gebruiken?
Eigenlijk net als de snijboon in diagonale stukjes snijden. In roerbakschotels, heel kort blancheren of gewoon rauw in salades verwerken. Wel snel, want onder invloed van de zuurstof worden ze snel bruin. De smaak is vergelijkbaar met die van de snijboon, maar de structuur is veel knapperiger, frisser, wateriger. En daardoor misschien beter vergelijkbaar met groene asperges. In de koelkast niet zo lang te bewaren, de rafeltjes worden snel zwart.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Maleisische rozenappel

wax appleHoe heet het?
Rose apple, red rose apple, wax apple, love apple, java apple, bell fruit, chomphu, chom phu thab thim, jambu air, jumbu, djamboe bol, djamboe semarang, water apple, mountain apple, makopa, tambis, chambekka, maleisische rozenappel of maleisische wasappel.

Wat is het?
Maleisische rozenappel is de peervormige vrucht van de Syzygium Samarangense boom. Oorspronkelijk uit de Filippijnen, Indonesië en Maleisië. De schil lijkt op het eerste gezicht van een dikke laag rode was gemaakt, maar is juist heel dun. Het vruchtvlees is knapperig en waterig, het heeft iets weg van de textuur van watermeloen, maar dan delicater. De smaak is zacht en friszoet, met een hint van rozengeur. Seizoensgebonden, juni t/m september.

Hoe te gebruiken?
Schillen is niet nodig. Alleen de holle kroon wegsnijden en misschien het beetje “fluf” dat in de kern zit. Zo opeten of bijvoorbeeld in een fruitsalade, compote of gelei verwerken. In de ijskast wel enige tijd houdbaar.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Groene papaja (onrijp)

Groene Papaya
Hoe heet het?
Groene papaja, green papaya, boommeloen, pepaya muda (Indonesië), malako dip / มะละกอดิบ (Thailand), du du xanh / đu đủ xanh (Vietnam), mùguā / 木瓜 (China).

Wat is het?
Groene papaja is de onrijpe vrucht van de papajaboom (eigenlijk een plant). De vorm varieert van langwerpig tot meer rond. In de kern zit een holte gevuld met pitjes. Rijpe, zwarte pitjes kunnen worden gedroogd en gebruikt als alternatief voor peper. De witte, onrijpe pitjes van de groene papaja niet.

Hoe te gebruiken?
Onrijpe, groene papaja wordt als groente gegeten. Met een dunschiller makkelijk te schillen, daarna raspen met een speciale “papaya-peeler” om lange, dunne sliertjes te krijgen, of een huis-tuin-en-keuken-rasp voor minder mooie sliertjes.
Een van Thailands beroemdste gerechten is Som Tum, een salade van groene papajasliertjes die gestampt/gekneusd worden met een dressing van in ieder geval limoensap, suiker, chilipeper en vissaus.
Groene papaja is ook lekker door een koude glasnoedel-salade met allerlei seafood. Of een Thaise viscurry. In de ijskast blijft het redelijk lang goed.

Tips, weetjes & recepten

  • In de toko is in het diepvriesvak ook geraspte groene papaya te vinden, die is echter nogal nietszeggend van smaak.
  • Som Tum recept: van Klary Koopmans of YouTube filmpje van kokende moeder en dochter
  • Recept: Thais gemarineerd varkenshaasje met papajasalade
  • Te vervangen door onrijpe, groene mango. Groene mango’s zijn vaak iets kleiner en daarom praktischer als je geen groot gezin te voeden hebt. Qua smaak ontloopt het elkaar niet veel.
  • In onrijpe papaja’s zit het enzym papaïne. Dit enzym breekt eiwitten af en kan daarom in marinades gebruikt worden om vlees malser te maken. Ook het blad wordt wel gebruikt om (niet te dikke plakjes) vlees malser te maken.
  • Maar let op, papaja kan ook het andere fruit en groente in je salade zacht maken. Je kunt papaya wel van tevoren raspen/snijden en in een zakje in de ijskast bewaren, maar meng het pas op het laatste moment met de andere ingrediënten.
  • Wikipedia: about papaya of over papaja

Wat is er te koop? (klik hier)

Tijgerlelieknoppen

Tijger-lelie-knoppen weken
Hoe heet het?
Tijgerlelieknoppen, tijger lelie knopjes, gouden naalden, leliebloemen, lily flower, tiger lily buds, golden needles, sedep malam (Indonesië), tjiem tjiem (Suriname), huanghua / 黄花, jinzhen cai / 金针菜 (China).

Wat is het?
Tijgerlelieknoppen zijn de gedroogde, ongeopende bloemen van de daglelie. De smaak is zoetig en doet een klein beetje denken aan witte asperges uit een potje. Tijgerlelieknoppen zijn geel tot geelbruin van kleur.

Hoe te gebruiken?
De tijgerlelieknoppen in een kommetje overgieten met kokend water en 30 minuten laten weken. Daarna uitknijpen en eventueel de harde stukjes eraf snijden. Tijgerlelieknoppen worden verwerkt in roerbakgerechten (vaak vegetarisch). Meestal niet meer dan een klein handjevol per gerecht.

Tips, weetjes & recepten

Wat is er te koop? (klik hier)

Sesamolie

sesamolieHoe heet het?
Sesamolie, toasted sesame oil, sesame flavoured oil, zhīma yóu (芝麻油).

Wat is het?
Aziatische sesamolie wordt geperst uit gepelde, geroosterde sesamzaadjes. Dit kunnen witte of zwarte sesamzaadjes zijn. De kleur is redelijk donker en de smaak intens nootachtig. De sesamolie in healthshops in het Westen wordt koudgeperst uit ongepelde, ongeroosterde sesamzaadjes. Deze olie is veel lichter van kleur en zachter van smaak.

Hoe te gebruiken?
Aziatische sesamolie wordt voornamelijk gebruikt om een gerecht smaak te geven en als laatste toegevoegd aan het gerecht. Het wordt afgeraden om met sesamolie te wokken of frituren, de olie zou snel verbranden en de smaak afnemen. Ook lekker in koude dressings.
De koudgeperste, Westerse sesamolie is wèl geschikt om mee te bakken of frituren. Deze is te koop in natuurwinkels.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: Spinazie met sojasaus en sesamolie
  • Let op: er zijn nogal wat merken “sesamolie” die stiekem gewoon sojaolie zijn met een beetje sesamolie voor de smaak. Bijvoorbeeld de bekendste van Mee Chun, dat is geen pure sesamolie.

Wat is er te koop en welke sesamolie is het lekkerst? (klik hier)