Lemper

Lemper
Hoe heet het?
Lemper (spreek uit: lumpur), lemper ajam, lemper ayam.

Wat is het?
Een lemper is een rolletje kleefrijst, ter grootte van een kroket, gevuld met kip. De kleefrijst wordt gekookt met wat kokosmelk en soms ook pandan. Kip wordt gepocheerd, uitgeplozen en daarna toegevoegd aan gebakken ui, kemiri, djinten, ketoembar, djeroek peroet, een stukje sereh en wat koenjit voor de gele kleur. Een lemper is dus wel hartig, maar ook een beetje zoetig. Vroeger werden lempers verpakt in bananenblad, tegenwoordig in plastic (slagers) folie.

Hoe te gebruiken?
Opwarmen in de magnetron kan, maar even stomen is lekkerder. Lempers kun je heel goed invriezen. Ontdooien voor het stomen is niet nodig, maar 3 x 10 seconden pingen in de magnetron helpt ze een eindje op weg. Prik wat gaatjes in het folie en stoom de lempertjes in een stoommandje boven zachtkokend water in 10-15 minuten warm (gaar zijn ze al). Lekker met sojasaus of zoete chilisaus of gewoon een beetje zout.

Tips, weetjes & recepten

  • Zelf maken? Hier het recept van Kokkie Slomo: lemper ajam.
    Of dat dat Esmee: tonijn lemper.
  • Zoals gezegd zijn lempers heel goed in te vriezen, hier liggen er altijd een paar in de diepvries voor een makkelijke lunch.

Wat is er te koop? (klik hier)

Kleefrijst (ketan)

glutinous riceHoe heet het?
Kleefrijst / witte kleefrijst / ketan rijst (NL), Oryza sativa var. glutinosa (L), glutinous rice / sticky rice / sweet rice / waxy rice (EN), beras ketan / ketan (Indonesië), pulut (Maleisië), khao niao / ข้าวเหนียว / khao nueng / ข้าวนึ่ง (Thailand), gạo nếp (Vietnam), nuòmǐ / 糯米 (China), mochigome / もち米 (Japan), chapssal / 찹쌀 (Korea).

Wat is het?
Kleefrijst is een rijstsoort die van nature veel zetmeel bevat zodat deze na het koken lekker aan elkaar blijft plakken. Zusje van de Japanse sushi-, de Spaanse paella- en de Italiaanse risotto- rijstsoorten. De meeste kleefrijstsoorten zijn rondkorrelig. Ze nemen minder water op dan gewone rijst.

Hoe te gebruiken?
Volgens de gebruiksaanwijzing neem je 1 kopje (droge) rijst per persoon, spoelt het af onder de kraan in een zeef, doet het in een rijstkoker of pan met dikke bodem en voegt 3/4 kopje water en wat zout toe. Laat dat met de deksel op de pan 10 minuten zachtjes pruttelen tot er putjes in vallen, zet het dan zacht en laat het nog 5 a 10 minuten garen. Als het goed is is al het water nu opgenomen. Zet het vuur uit en laat nog 5 minuten staan. Heel gewoon, hetzelfde als jasmijn- of basmati rijst, alleen met minder water. Maar let op, verschillende recepten geven verschillende bereidingswijzen. Soms afhankelijk van wat er daarna nog mee gebeurt. Zo kun je kleefrijst ook stomen. Zet de rijst dan eerst een nacht in de week en stoom het daarna 30-40 minuten, in een theedoek/kaasdoek boven een laagje kokend water in een stoompan gaar. Of op zijn Indisch: 500 gram kleefrijst, wassen en slechts 15 minuten laten weken. Dan met 750 ml water (en een klont santen) opzetten en 20 minuten zachtjes laten koken. Draai dan het vuur uit en zet afgesloten nog 20 minuten weg om na te garen. Ching kookt voor haar kleefrijstpakketjes in lotusblad de kleefrijst in een ratio van 1 op 2, maar dat is wel erg veel vocht. Hoe dan ook, er zijn blijkbaar vele wegen die naar Rome leiden.

Tips, weetjes & recepten

  • Recept: zelfgemaakt Indische lempertjes op Tijm & Suikerbiet
  • Al doet de Engelse naam anders vermoeden, er zitten geen gluten in kleefrijst en deze past dus prima in een glutenvrij dieet
  • Zie ook de post over: zwarte rijst (dat is kleefrijst met het donkerkleurige vliesje er nog om)

Wat is er te koop? (klik hier)

Zwarte rijst (ketan hitam)

zwarte kleefrijst (rauw)Hoe heet het?
Zwarte rijst, ketan hitam, ketan itam, zwarte kleefrijst, zilvervlieskleefrijst, black glutinous rice, hei nuomi 黑糯米

Wat is het?
Ketan hitam, de Indonesische variant van zwarte rijst is in principe hetzelfde als de witte ketan/kleef rijst, maar dan nog met vliesje: de rijst is wit, het vliesje is zwart/paars. Ook in andere landen is zwarte rijst vaak de “zilvervliesvariant” van kleefrijst, maar er zijn uitzonderingen zoals Thaise zwarte jasmijnrijst of forbidden rice (“verboden” rijst, voorbehouden aan Chinese keizers, die woonden in de Verboden Stad ). Misschien later meer daarover.

Hoe te gebruiken?
Goed afspoelen, dan in ruim water in ongeveer 45-60 minuten zachtjes koken. Afgieten en even laten staan. Je kunt de rijst ook een nacht voorweken in koud water, dat verkort de kooktijd en je krijgt een zachter eindresultaat. In Indonesië wordt zwarte ketan eigenlijk alleen maar in zoete gerechten gebruikt, bijvoorbeeld met kokosroom en palmsuikersiroop. Maar deze rijst is ook lekker in hartige gerechten. Het kleeft van zichzelf een stuk minder dan je misschien zou verwachten en heeft een zwoele, nootachtige smaak. Let op dat het water vrijwel onmiddellijk dieppaars kleurt en alles wat je erin mee zou koken dus ook.

Tips, weetjes & recepten

  • Deze rijst is verwant aan de beroemde Venere Nero uit Piedmont en kan daarvoor in de plaats gebruikt worden. Lekker in zomers groene soepjes. Bijvoorbeeld bieslooksoep met coquille en zwarte rijst . Of bij een fris tuinboonsoepje.
  • Niet verwarren met de Italiaanse en Spaanse gewoonte om witte rijst zwart te kleuren met inktvisinkt. Dat is weer heel iets anders.
  • Al doet de Engelse naam anders vermoeden, er zit geen gluten in kleefrijst en deze past dus prima in een glutenvrij dieet.
  • Zie ook onze post over : Witte ketan of kleefrijst. (dat is zwarte rijst van het vliesje ontdaan)

Wat is er te koop? (klik hier)

Vietnamese groene rijst (cốm)

Vietnamese groene rijst, cốmHoe heet het?
Groene rijst, groene jonge rijstvlokken, Vietnamese young green rice, green rice flakes, cốm (Vietnam), pinipig (Filipijnen), kao mow (Thailand),

Wat is het?
Groene rijst is een speciaal soort kleefrijst uit Vietnam die aan het begin van de herfst wordt geoogst, als de rijst nog jong en vol melk is. De delicate, groene rijstkorrels worden voorzichtig met de hand verwerkt, een nachtlang op een zacht vuurtje geroosterd en dan in grote vijzels platgestampt, gezift, gestampt, gezift, in totaal zeven keer totdat al het kaf eruit is en je pure, platte rijst overhoudt. Doe je het verkeerd, of is de rijst te oud, dan verdwijnt de mooie, groene kleur. Cốm wordt geroemd om haar zoete, zachte, geurige smaak: de über-smaak van rijst.

Hoe te gebruiken?
Cốm komt in verschillende kwaliteiten. De mooiste, pas geoogste kwaliteit cốm kun je blijkbaar zo, rauw oppeuzelen, maar het zakje dat ik bij Wah Nam Hong kocht en dat is bijgekleurd met pandan is daarvoor niet geschikt. Het wordt verwerkt in desserts, rijstcakes (bánh cốm), in gehaktballen (chả cốm) of gebruikt als crispy coating.

Tips, weetjes & recepten
Er zijn niet veel (leesbare) recepten om naar te verwijzen te vinden op het net, maar ik deed de volgende 3 experimenten:
1. Gewoon even frituren, 2 seconden op 190°C. Resultaat: grappige mini kroepoekjes. Op smaak te brengen met beetje zout of sushi azijnpoeder.
2. Als coating voor gefrituurde blokjes turnip-cake, eerst gedipt in tempurabeslag. Resultaat: lekker crispy, maar niet erg kleurig.
3. Varkensgehaktballetjes met kort geweekte rijstvlokken. Resultaat: goed te eten, maar niet bijzonder. Maar dat kan aan mij of het recept liggen.

Fried cốm Turnip Cake snacks Cốm soaked for 2 minutes Ingredients for chả cốm Vietnamese meatball

Wat is er te koop? (klik hier)